Aşağıdaki yazıda, oluklu enine (ve menşeine) bağlı olarak oluklu mukavva levhanın maliyetini analiz etmeye çalışarak; yatırımcıya tavsiyelerimi sıralayacağım.
Yalnızca levha üreten bir şirketin maliyet yapısını (satılan malın maliyeti tablosunu) tahmin etmeye çalıştım. Tahminimi yaparken; sektörün önde gelen ve 60%’ına yakınını temsil eden şirketlerin 2013 yılına ilişkin yayınlanmış mali tablolarından yararlandım:
TL/ton
|
TL/m2
|
||
kağıt
|
1.100
|
0,586
|
85,3%
|
nişasta vb
|
20
|
0,011
|
1,6%
|
palet
|
10
|
0,005
|
0,8%
|
enerji
|
35
|
0,019
|
2,7%
|
işçilik
|
100
|
0,053
|
7,8%
|
amortisman
|
25
|
0,013
|
1,9%
|
1.290
|
0,688
|
Rakamlara fire dahildir. Tabloya göre, satılan malın maliyeti 1.290 TL/ton veya 0,688 TL/m2’dir. İncelenen dönemde, sektörde oluşan maliyet 1.759 TL/ton olup, aradaki fark (303 TL/ton) pazarlama-satış, genel yönetim ve finansman giderleri toplamıdır.
Oluklu hattı seçiminin maliyet yapısını
nasıl etkilediğine bakmak için iki ayrı yatırım alternatifimiz ve bunların 10
yılda üretebilecekleri oluklu mukavva miktarları şöyle olsun:
alternatifler
|
yatırım
tutarı TL
|
üretim
milyon m2
|
Avrupa
|
9
milyon TL
|
684,8
|
Uzak
Doğu
|
1,35
milyon TL
|
300,2
|
Üretim miktarı hesaplanırken, iki hattında makul seviyede başlayıp, 4-5 yıl sonra maksimum kapasiteye ulaşması öngörülmüştür. 10 yıllık üretim miktarları aşağıdaki yıllık milyon m2’ler üzerinden hesap edilmiştir.
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
|
Avrupa
|
18,8
|
28,1
|
37,5
|
56,3
|
75,0
|
93,8
|
93,8
|
93,8
|
93,8
|
93,8
|
U.Doğu
|
7,5
|
15,0
|
22,5
|
30,0
|
37,5
|
37,5
|
37,5
|
37,5
|
37,5
|
37,5
|
Yatırım tutarları, üretim miktarlarına bölünerek; amortismanlar 0,013 ve 0,004 TL/m2 olarak hesaplanır. Yukarıdaki satılan malın maliyeti tablosu, Avrupai oluklu hattına uymaktadır. Uzak Doğu malı hattın tablosu ise:
TL/ton
|
TL/m2
|
||
kağıt
|
1.100
|
0,586
|
75,6%
|
nişasta vb
|
20
|
0,011
|
1,4%
|
palet
|
10
|
0,005
|
0,7%
|
enerji
|
35
|
0,019
|
2,4%
|
işçilik
|
282
|
0,122
|
19,4%
|
amortisman
|
8
|
0,004
|
0,5%
|
1.455
|
0,775
|
Şeklindedir. İki hattaki çalışan sayısı ve ücretleri aynı kabul edilmiştir. İkinci hattın üretimi daha az olduğundan, birim işçilik maliyeti daha yüksektir ve
(684,8 / 300,2) * 100 şeklinde hesaplanmıştır.
Buraya kadarki bulgular:
- Dar ebatlı (2 m ve altı) bir hattın maliyeti, Avrupa malı geniş makinenin altıda biri kadar olabilir. İlk yatırım olarak caziptir.
- Amortisamanı ise aynı ölçüde düşük değildir. (0,013’e karşı 0,004)
- Maliyet içinde esas pay 75% ile kağıttır. Kağıdı, Avrupai makineye göre düşüren neden işçiliğin yüksek olmasıdır.
Her
nasıl bakılırsa-bakılsın, oluklu hattının maliyetini oluşturan esas iki kalem
kağıt ve işçiliktir. Diğer gider kalemlerinin tahminimizden az olması ve hatta
sıfır olması sonucu değiştirmez.
Dar
ebatlı hat kuranların, kağıdı ucuza aldığı için para kazandığı anlatılır. Peki
dar ebatlı makinenin rekabetçi olabilmesi için kağıdın 15% ucuz olması yeterli
olacak mı bakalım:
TL/ton
|
TL/m2
|
||
kağıt
|
935
|
0,498
|
72,48%
|
nişasta vb
|
20
|
0,011
|
1,55%
|
palet
|
10
|
0,005
|
0,78%
|
enerji
|
35
|
0,019
|
2,71%
|
işçilik
|
282
|
0,150
|
21,86%
|
amortisman
|
8
|
0,004
|
0,62%
|
1.290
|
0,688
|
Önceki tabloda kağıt fiyatı 15% düşürmek suretiyle bulunan yeni maliyet yapısı rekabetçi gibi görünmektedir. Ancak 20%’lerden yüksek işçilik oranı, bu yapının sürdürülebilir olmadığını söylemektedir.
Peki yatırım yapacaklar ne yapmalı?
- Analiz sırasında, müşterilerin kapıda beklediği gibi bir durum söz konusu oldu. Elbette gerçekte böyle bir durum yok. Yatırım yaparken en öncelikle bakılması gereken husus müşteri/Pazar konularıdır. Çıkan mal, kime satılacak? Pazar var mı? Rakipler kim? Bu konulara yatırımdan önce bakılmaması ölü doğum anlamındadır. Yatırımcı, oluklu hattının fiyatından ziyade müşteri kanadını iyice anlamalıdır.
- Yatırımcının yüzleştiği ikinci esaslı sorun, yanlış yönetici/partner/ortak ile yola çıkmaktır. Seçilen partnerler; Ya makineyi kurup-çalıştırmaktan öte gidemeyen teknik kişiler Ya da bildiği üç müşteri ile hattı dolduracağını sanan satış kökenli kişiler olmaktadır. Şüphesiz bu kapasitedeki partnerlere de ihtiyaç vardır. Ancak oluklu hattı yatırım kararı ciddi analizlere dayanmalıdır. Gerekirse (küçük ve orta büyüklükteki yatırımların hemen hepsinde gerekmektedir) profesyonel danışmanlık/destek alınmalıdır.
- İşletme sermayesini hesaba katmamak son hatadır. Makine üreticisine ödenecek parayı leasing ile temin etmek kolaydır. Oluklu hattı devreye girdiğinde, önceden ciddi planlama yapılmadığı için bir nakit boşluğu (cash gap) oluşur; şirket borçlarını ödeyemez ve batar. Daha sonra nakit boşluğu üzerinde duracağım için burada kısaca açıklamakla geçeceğim: Fabrika çalışmadan satın alınan kağıdın ödeme vadesi geldiğinde, eldeki hammadde fatura edilememiştir, üzerine leasing taksitleri de geldiği için kurum kitlenir.
Son
söz: Büyük yada küçük yatırım yapmak, insanlara iş sağlamak, ekonomimizin
büyümesine katkıda bulunmak çok güzel ve gurur verici bir eylemlerdir. Ancak
yukarıdaki üç maddeyi çözmeden, oluklu yatırımı yapmaya heveslenmeyin derim.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder