Başlığa Kraft yazdım ama, virjin kağıt
takıntısı yazsam daha doğru olacaktı. Yakın zamanda gittiğim bir yabancı
ülkede, bir oluklu fabrikası sahibi satmak istediğimiz test linere “bunda
selüloz yok” gibilerden bir ifade kullandı. Yani virjin kağıt takıntısında,
ülke olarak yalnız değiliz. Sektörümüzde çok deneyimli bir büyüğümüzün,
katıldığı toplantıda virjin kraftı destekler nitelikte konuştuğunu duyduğumda
bu yazıyı yazmam gerektiğine kanaat getirdim.
Çeşitli ülkelerden ithal edilen Kraftlara
damping vergisi konulunca, bizimki dahil pek çok kağıt fabrikası Kraft benzeri
(Kraft top liner) kağıtları üretmeye başladı. Alternatif ürünlerin üretilmesi
demek, daha az ithalat yapılması demektir. Kağıt sektörümüzün bu gayretini
şiddetle destekliyorum. Ayrıca ülkemizde endüstriyel ormancılık
yapılmadığından, orman varlıklarımızın sınırlı olmasından, selüloz üretiminin
yetersiz olmasında da Kraft top liner ideal bir çözüm gibi görünüyor.
Buna karşılık sektör büyüğümüzün desteklediği
kadar var mı? Kraft top liner acaba virjin krafta göre çok mu kötü? Kağıdın
teknik özellikleri krafttan çok mu farklı? …gibi hususları Cepi (1) normlarına
göre yorumlamaya çalışacağım.
Cepi’de Kraft liner denildiğinde kağıdın
selülozdan yapılmış olması şarttır. Kraftı tanımlayan iki kriter olabileceği
belirtilmektedir. Ya patlama indeksi ya da SCT indeksi. Kutu çökme dayanımı
(BCT) icat edildikten sonra patlama testinin eskisi gibi önemi kalmamıştır.
Büyük ve ağır malzemeleri taşıyan ambalajlarda patlamanın önemini yadsıyamam.
Kraft üreticileri, herhalde patlamayı bir varlık nedeni olarak algılıyorlar.
Cepi’nin Kraft top liner için standardı
yukarıdadır. Görüldüğü gibi indeks değerleri krafta göre düşüktür. Peki bizim
üretip-adını SELkraft olarak verdiğimiz, Kraft top liner yukarıdaki skalaların
neresindedir?
(SELkraft, kendi ürünümüz olduğundan onunla
standartları kıyaslamamı lütfen mazur görün. Diğer üreticilerimizin de Kraft
top liner ürünlerinin de SELkraft’a benzer sonuç vereceğinden eminim.)
SELkraft’ın garanti edilen değerleri
aşağıdadır. Karşılaştırmayı yapmak için, patlama ve SCT indekslerini hesaplamak
gerekir.
Patlama indeksinde patlama değeri /
(gramaj/100) formülüyle hesaplanırken, SCT indeksinde 100 yerine 1000
kullanılmaktadır. Birimler farklı olduğunda bölenlerin de değişeceğine dikkat
edilmelidir.
İndeks tablosuna göre SELkraft virjin
krafttan daha iyi netice vermektedir. Tamamen selülozdan üretilmemiş de olsa
Kraft top kağıtlar bu örnekte olduğu gibi virjin krafttan daha mukavim
olabilir. Eğer amaç en ucuz şekilde, beklenen BCT’yi sağlayan kutuyu üretmekse;
lütfen virjin kağıtları çok önemsemeyin. Evet Kraft top linerin yalnızca dış
yüzünde selüloz vardır ama mukavemeti iyidir. Buradan her yere bu kağıtları
kullanabilir sonucu da çıkmaz. Deniz aşırı gidecek bazı kutularda ve bardak su
kutusu gibi (proses sırasında kutu ıslandığından), normal Kraft dahi
yetmediğinden “wet strength” modeller ve hatta yüzeyine PE (polietilen) kaplı
kağıt cinsleri geliştirilmiştir.
Peki gerçek Kraftlarda indeksler nasıl
görünüyor? Aşağıdaki tabloyu, kuzey Avrupa’da birkaç fabrikasında Kraft (ve de
selüloz) üreten bir şirketin web sayfasından aldım.
Yukarıda Kraft toplar için yaptığım indeks
hesabını yaptığımda, şu sonuçları buldum:
Patlama indeksi gerçekten çok iyi, ama SCT
için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Ülkemizde iyi kağıtlar yapılıyor.
Varsın 100% selülozdan üretilmesin. Takıntıdan kurtulmalıyız.
Selüloz ve Kraft üretimi hakkında ilave bilgi
olması amacıyla; Sappi’nin (2) selüloz ve Mondi’nin (3) torbalık Kraft
üretimine ilişkin iki videoyu kaynaklara ekledim.