Her satın aldığınız kraft liner, kraft liner midir?

Sektöre başladığım yıllarda, patlama testi ile kraft linerin kalitesine karar verilir idi. Kutularda BCT bakılmaya başlandığında, patlamanın BCT ile ilgisi olmadığını öğrendik. İyi KL’nin yüksek RCT ile ölçüldüğünü öğrendik. Zaman içinde RCT’nin de kendi içinde bazı sıkıntıları olduğunu öğrenecektik.

Biz daha RCT’yi keşfetmeden, 1980’lerin başında İsveç Araştırma Enstitüsü (STFI), RCT’den daha hassas sonuçlar veren SCT testini geliştiriyor idi. SCT “short span compression test” anlamına geliyor. 15*120 mm ebadındaki kağıt parçası çeneler arasına sıkıştırılmış iki tarafından itilerek, kırılmaya zorlanıyor. Bu testin, diğer mukavemet testlerine (RCT, CCT, CLT) kıyasla gramajdan bağımsız olduğu kabul ediliyor.

Amerikalı kraft üreticilerinin spesifikasyonlarında, SCT yerine STFI kelimesi kullanılır. SCT’nin kağıt spesifikasyonlarına 1990’ların sonlarında girmeye başladığını tahmin ediyorum. Aşağıdaki çalışmada, son yıllarda satın aldığımız veya speği/numunesi ulaşan kraftların, spekteki minimum SCT değerlerine göre bir sıralama yaptım. Ve kim(ler)in kraftı daha iyi diye anlamaya çalıştım.

160-205 gr/m2 aralığında kıyaslama
ana şirket	fabrika veya grade adı	gr/m2	SCT-CD kN/m	SCT index*1000
Green Bay	42	205	3,18	15,51
RockTenn	Standard Linerboard	205	3,22	15,71
Arhangelsk	APPM KL	200	2,80	14,00
Australian Paper	Maryvale mill	200	2,59	12,95
Boisse	KL	200	2,10	10,50
ILIM	KotlaS PM-4	200	3,80	19,00
IP	EuroMart	200	3,30	16,50
Klabin	excellent ring crush test	200	3,50	17,50
Klabin	pm 13	200	3,30	16,50
Klabin	PM 14	200	3,50	17,50
Mondi	ProVantage KL	200	3,68	18,40
Mondi	ProVantage KL Aqua	200	3,68	18,40
SCA	Eurokraft	200	3,40	17,00
SCA	KL	200	3,50	17,50
Smurfit Kappa	Cellulose du Pin	200	3,30	16,50
Smurfit Kappa	Nettingdorfer	200	3,20	16,00
Visy	K200BX	200	3,30	16,50
Arhangelsk	APPM KL	186	2,70	14,52
ILIM	KotlaS PM-4	186	3,50	18,82
IP	EuroMart	186	3,20	17,20
Klabin	excellent ring crush test	186	3,50	18,82
Klabin	pm 13	186	3,20	17,20
Klabin	PM 14	186	3,50	18,82
Mondi	ProVantage KL	186	3,40	18,28
Mondi	ProVantage KL Aqua	186	3,40	18,28
SCA	KL	186	3,20	17,20
Smurfit Kappa	Nettingdorfer	186	3,00	16,13
Smurfit Kappa	Pitea	186	3,60	19,35
Smurfit Kappa	Cellulose du Pin	185	2,95	15,95
SCA	Eurokraft	180	3,00	16,67
Arhangelsk	APPM KL	175	2,60	14,86
Boisse	KL	175	1,85	10,57
ILIM	KotlaS PM-4	175	3,15	18,00
SCA	KL	175	3,00	17,14
Smurfit Kappa	Nettingdorfer	175	2,80	16,00
Green Bay	35 HP	171	3,09	18,07
Interstate	High Performance	171	3,22	18,83
Longview	Hi Performance	171	3,22	18,83
Arhangelsk	APPM KL	170	2,60	15,29
ILIM	KotlaS PM-4	170	3,05	17,94
IP	EuroMart	170	3,00	17,65
Klabin	excellent ring crush test	170	3,00	17,65
Klabin	PM 14	170	3,00	17,65
KPAQ	KL	170	2,80	16,47
Mondi	ProVantage KL	170	3,13	18,41
Mondi	ProVantage KL Aqua	170	3,13	18,41
RockTenn	High Performance	170	3,22	18,94
SCA	KL	170	2,90	17,06
Smurfit Kappa	Cellulose du Pin	170	2,75	16,18
Smurfit Kappa	Nettingdorfer	170	2,70	15,88
Smurfit Kappa	Pitea	170	3,30	19,41
Visy	K170BH hp	170	3,26	19,18
Visy	K170BX	170	2,80	16,47
SCA	Eurokraft	165	2,80	16,97
Green Bay	33	161	2,34	14,53
KPAQ	KL	161	2,70	16,77
RockTenn	Standard Linerboard	161	2,55	15,84
ILIM	KotlaS PM-4	160	2,95	18,44
Mondi	ProVantage KL Aqua	160	2,94	18,38
MWV	Rigesa PM-4	160	4,13	25,81
Visy	K160BX	160	2,70	16,88

• Tablonun başında 205-200 gram aralığındaki kraftlar var. Bunlar arasında Kotlas’ın PM-4 200 gramının minimum SCT’si 3,80 kN/m ile en iyi iken Boisse 2,10 ile en kötüsü olmaktadır.
• 180-186 aralığında ise Smurfit Kappa’nın Pitea fabrikası en iyi SCT’yi sağlarken, Arhangelsk en kötüdür.
• 160-175 aralığında ise Boisse en kötü olurken, MWV’nun Rigesa PM-4’ü en yüksek SCT’li kağıdı üretmektedir.

Tablodan şu yorumları yapmak mümkündür:

·       Ülkemizde çok iyi olarak bilinen, tanınan bazı markalar gerçekte rakiplerine göre çok iyi değiller. Bunu gizlemek için, speklerde hedefleri verenlere dikkat etmek gerekir. Speğinde minimum değerler olmayan Mondi için, hedef değerlerinin 8% düşürerek dikkate aldım.

·       Aynı kağıdı, isim değiştirerek satanlar da var. Aqua, Hi Performance gibi ilave ad koyanların kağıdı, gerçekte hiçbir ilave özellik taşımıyor. Interstate, Longview ve RockTenn “high performance” ise MWV Rigesa PM-4’ü herhalde “ultra high performance” diye adlandırmak yerinde olacaktır.

·        RockTenn ve Longview gramaj garantisi vermeyip, yalnızca mukavemet garantisi veriyor. Bu ise yüksek mukavemet diye, daha yüksek gramajlı bir kağıt almanızı sağlıyor. Esasen kendi kendinizi kandırmış oluyorsunuz. MWV ise +-3 gramlık bir aralık veriyor.

·        Smurft Kappa’nın her fabrikası farklı bir kraft üretiyor.

·        Bazı üreticilerin spekleri iyi görünmesine rağmen, gelen kağıt speğin çok altında kalıyor. (Burada isim vermek istemiyorum, ancak sorana söylerim.)

·       Visy, kodu içinde “BH” geçen kaliteleri ihraç etmiyor. Bu kağıtların SCT değeri 170-175 aralığında oldukça iyi. Klabin’in “excellent ring crush test” kodlu kağıdı biraz abartılı isimlendirilmiş gibi.

Daha yüksek gramaj aralığında ise ortaya şöyle bir tablo çıkıyor:

260-337 gr/m2 aralığında kıyaslama
ana şirket	fabrika veya grade adı	gr/m2	SCT-CD kN/m	SCT index*1000
Green Bay	69	337	5,38	15,96
IP	EuroMart	337	5,00	14,84
IP	Liner WS	337	4,90	14,54
RockTenn	Standard Linerboard	337	4,97	14,75
Visy	K337BX	337	6,00	17,80
Klabin	pm 13	300	4,80	16,00
Mondi	ProVantage KL	300	5,52	18,40
RockTenn	International grade 4	300	4,40	14,67
Smurfit Kappa	Cellulose du Pin	300	4,95	16,50
Smurfit Kappa	Nettingdorfer	300	4,80	16,00
Smurfit Kappa	Pitea	300	5,60	18,67
Visy	K300BX	300	5,70	19,00
Klabin	pm 13	280	4,40	15,71
SCA	KL	280	4,60	16,43
IP	Liner WS	278	4,10	14,75
IP	EuroMart	275	4,30	15,64
Mondi	ProVantage KL	275	4,97	18,07
PCA	Export - I Grade	275	4,59	16,69
Smurfit Kappa	Cellulose du Pin	275	4,40	16,00
Smurfit Kappa	Nettingdorfer	275	4,40	16,00
Smurfit Kappa	Pitea	275	5,20	18,91
Green Bay	56 HP	273	5,15	18,86
Longview	Hi Performance	273	5,01	18,35
RockTenn	High Performance	273	4,97	18,21
Australian Paper	Maryvale mill	270	3,39	12,56
Visy	K270BH hp	270	5,26	19,48
Visy	K270BX	270	4,40	16,30
Interstate	High Performance	269	5,15	19,14
MWV	Rigesa PM-4	260	5,27	20,27

·       Önceki tabloda yer almayan PCA’nin spek değerleri düşük, gerçekte çok daha iyi sonuçlar ölçülüyor. Kraft üreticilerindeki, speği düşük verme herhalde bir takıntı olsa gerek. Mademki iyi bir kağıt yapıyorsun, korkmadan değerini yazacaksın.

·       Tablodaki en iyi SCT değeri, 6,00 kN/m ile Visy’nin 337 gramına aittir. Buna karşılık MWV HyPerform, diğer bütün kağıtlardan daha iyi bir performansı garanti ediyor. (MWV’nın tablodaki test değeri, spek değildir. Firma, 260 için spek vermekte isteksiz olduğundan, numunede ölçülen değerin 10% altını tabloya yazdım.)

Özetle

·       Kraft satın alırken, fiyat, gramaj ve mukavemet ile bunların minimum ve maksimumlarına da bakmak gerekir. Satıcıların, numune gönderme talepleri aslında, speğe güvenmediklerinin bir göstergesidir.

·       Yalnız markaya değil, o markanın hangi fabrikasından malın geleceği de önemli oluyor. (MWV’nun başka fabrikalarının aynı spekleri sağlayamayacağını düşünüyorum.)

·       Kendini kraft üreticisi olarak tanıtan bazı şirketlerden, numune bile almamak herhalde en doğrusudur. Kötülemiş olmamak için isim yazmıyorum. Tablolara bakıp-kendi “kraft üreticisi değildir” listenizi kendiniz yapın.