Önceki
iki yazıda, e-ticaretten alış veriş yapan müşteri ne istiyor ve büyük şirketler
neler yapmış konuları üzerinde durmuştum. Bu yazıda ise, resimdeki gibi bir otomatik
ambalajlama hattı olmayan (yani standart boyutlarda kutular
kullanan)
e-ticaret şirketlerinin ambalaj konusunu nasıl ele alması gerektiği hususundaki
görüşlerimi maddeler halinde toparlayacağım. (Aşağıda ambalaj, kutu, koli, dış
ambalaj gibi kavramlar ile oluklu mukavva kutu kast edilmektedir.)
İç
ambalaj
Süper
market rafı için tasarlanmış iç ambalaj, e-ticarete uygun olmayabilir. İç
ambalaj olmadan, ürün kutuya konulabilir mi?
Mümkün
olduğunca demonte ürünleri montajlı göndermeye çalışmak gerekir. Bu durumda iç
ambalaj boyutları küçülebilir.
İç
ambalajın kolay açılır, nereden açılması gerektiği kolayca anlaşılır olmalıdır.
Isıyla şekil verilen plastik ambalajlar hakkında çok fazla eleştiri
bulunmaktadır. Ürün bu türlü plastikleri mecbur kılıyorsa, en aza
indirilmelidir.
Tedarik
zinciri
Nakliye
ve dağıtım modeli kutu kalitesini etkileyen en önemli faktörlerden biridir.
Forklift
vb makineyle de yapılsa indi-bindi sayısı arttıkça, daha mukavim kutu
seçilmelidir.
Dolu
kutunun düzgün istiflenmiş palet veya kasa ile hareket etmesi avantaj getirir.
Ambalajın
depolanma ve stokta durma süresi uzadıkça kutu kalitesi artmalıdır.
Ambalajın
maruz kaldığı ortam koşulları, üretileceği kağıtların cins ve gramajlarını
arttırır.
Kutu
Boyutu
Otomatik
kutu yapma makinesi yoksa, başlangıçtaki en önemli sorun optimum kutu
ebatlarını ve kaç farklı kutu olacağına karar vermektir. Paketlenecek ürünün en
ve boyunu sabit tutup, yüksekliği değiştirmek suretiyle kutular
tasarlanabileceği gibi yüksekliğin sabit tutularak ebat seçimi de
düşünülebilir. Gönderilecek ürün cinsine (elektronik, kitap, oyuncak vs) göre
iki yöntemin de avantajları ve dezavantajları söz konusudur.
Müşterilerin
hangi ürünleri daha çok ve birlikte aldığı kutu boyutlarını etkiler. Ürün cinsi
bazında satış tahmini yapmak elzemdir. Alışveriş sepetini büyütmek (X TL’nin
üzerinde kargo bedava gibi) kutu ebadının da büyümesi demektir. Ancak toplam
ambalaj maliyetini düşürür.
Kutu
içindeki boşluklar, ebat seçiminin bir sonucudur. Boşlukların nasıl
doldurulacağı (veya doldurulmadan gönderileceği) iyice düşünülmelidir. Kutu
içinde gönderilen ürünün oynaması, ürüne zarar verir. Balonlu naylon gibi kolay
doldurma yöntemleri yanında kağıt-karton kırpıntısına kadar çeşitli yöntemler
vardır. Kağıt esaslı yani koliyle birlikte geri kazanılacak malzemeler tercih
edilmelidir.
Bazı
ürünler, kutuya konulmadan etrafının koruyucu bir malzeme (streç gibi) ile
sarılması gerekebilir. Bu operasyon, kutudan başka (zarf gibi) ambalajların
kullanımını destekleyebilir.
Tasarım
Kutu
tipi ve kapatma şekli ambalaj tasarımcısının işidir. Yukarıdaki A.box herkesin
bildiği kutu şeklidir ve en çok kullanılandır. Ancak e-ticaret ambalajı olarak
standart kutunun tercih edilmesi; paketleme süresinin uzaması, açarken içindeki
ürüne hasar verilmesi,…gibi sıkıntılar yaratabilir. Bunca yıllık deneyimden
sonra, özel kesimli, açılacağı yeri belli, kolayca açılan, alıcıyı üzmeyecek
kutu tasarlanması gerektiğine inanıyorum.
İyi
bir tasarım, ürünün geri dönüşünde de kullanılmayı garanti etmelidir. Ayrıca
taşımayı kolaylaştırmak için sap eklenmesi, içine stropor/sünger kalıp
konulması gibi imkanlar da düşünülmelidir.
Kutu Kalitesi
Kutu
kalitesi hem tasarımın (kutu şekli) hem de çevre şartlarının (depolama, taşıma,
vs) etkisi altındadır. A.box seçmişseniz, mukavemeti arttırmak için kağıt cins
ve gramajları ile ondüle şeklini (E, B, C,…) değiştirmelisiniz. Buna karşılık en
ince profilden en düşük gramajlı kağıtlarla üretilmiş oluklu mukavvadan;
tasarım marifetiyle çok daha mukavim bir kutu yapılabilir.
Kutu
mukavemetini belirlerken, statik laboratuvar testlerinden (ECT, BCT, patlama,…)
ziyade dolu kutuya yapılan vibrasyon, yük altında bekletme ve düşürme gibi
testlere itibar edilmelidir.
Sonuç
olarak, resmin tamamını gören, tedarik zincirini değerlendiren, ambalaj
mühendisliği bakış açısıyla konuya yaklaşılması tavsiye edilir.
Faydalanılan
Kaynaklar: