22 Aralık 2022 günü aşağıda afişi verilen etkinliğe katıldım. Afrika Günü etkinliği, Dokuz Eylül Üniversitesi, İşletme Fakültesi’nde Özge ÖZGEN Hanım’ın önderliğinde çok iyi organize edilmişti. Bir şirket adına gelen benim gibi kişilere yardımcı olmak üzere bir öğrenci tayin edilmişti. Benim için görevlendirilen Damla ŞAHİN’de gerçekten yardımcı oldu ve görüşmek istediğim ülkelerden gelen öğrencileri buldu, neticede ilk defa katıldığım bu tarz etkinlikten çok faydalandım. Hem Özge Hanım’a hem de Damla’ya teşekkür ediyorum.
Orada görüştüğüm Türk öğrenciler bana en çok staj imkanı ile
işe alımda neler dikkat ediyorsunuz şeklinde sorular sordu. Gençlere ayak üstü
bir şeyler söyledim, sonra bunları yazılı hale getirmem gerektiğine inanarak;
bu yazıyı hazırladım.
Burada yer verdiğim düşünceleri, bir İK yöneticisinin
yazmadığını (onlar mutlaka daha iyisini yazar) unutmamak gerekir. Kağıt esaslı ambalaj sektöründe sipariş
üzerine (önce siparişi alıp-sonra üreten ve teslim eden) çalışan bir grup
olduğumuzdan aşağıdaki düşüncelerim; benzeri sektör/iş yapısındaki şirketlerde daha
çok aktif satış ve/ya ihracat bölümünde başvuracaklara uygundur.
Torpil Konusu
Referansla bir işe başvurmak çoğunlukla abartılır. Size
referans veren kişi nedeniyle (sizden daha iyi adaylar varken) işe kabul
edildiyseniz, zaten orada fazla şansınız yoktur. Şirket sizden, gerçek anlamda
yeteneklerinizden istifade etmek niyetinde değildir. Sıradan bir ofis elemanı
olarak görülüyorsunuzdur. Grubumuzda tanıdık vasıtasıyla gelenlere olumsuz
yaklaşıyoruz.
Asgari Nitelikler
İyi bir üniversite mezunu olmalı: Ülkemizin en pahalı veya en
yüksek puanlı üniversitesinden mezun olunmasını elbette beklemiyoruz ama ne
idüğü belli olmayan, liseden bozma tabela üniversitesinden olmaz.
İşin gerektirdiği kadar lisan bilmeli: İç piyasa satışta
lisan önemli değil, buna karşılık ihracatta ise bakılacak ülkede veya
hedeflenen pazarda geçerli dilin akıcı konuşulmasının (yazma yetkinliği de)
yanında ikinci bir dil şarttır.
Sürücü belgesi: Aktif satış/ihracat için yeterli sürüş
deneyimi ve ehliyet gerekiyor.
Ofis yazılımları: Excel başta, sunum yetkinliği önemli.
Görüşürken Bakılanlar
CV’de tutarlılık: Konuşurken söylenen, CV’de yazılanla
uyumlu mu? Abartılı, doğru olmayan ifadeler olmamalı.
Tarih tutarsızlığı en çok görülen hatadır. Konuşurken CV’de
yazılan tarihlerin arasındaki boşluklar, varsa doğru olmayan ifadeler hemen
sırıtır.
“X markette satış deneyimim var” diye yazan bir aday orada
rafa ürün dizmişse veya kasiyerlik yapmışsa yanıltıcı bilgi vermiş olur. Bunun
yerine harçlığımı çıkarmak için kasiyerlik yaptım dese bana göre daha caziptir.
Güven verme: Aday güven veriyor mu? Kaçamak cevaplar mı
veriyor?
Eski bir çalışanın çocuğu görüşmeye alındığında başvurduğu
satış işinden ziyade İK konusunda çalışmak istediği kanaati oluştu ve elendi.
Satış potansiyeli: Bazı insanlar satış işine uygun değildir.
Kağıt üzerinde nitelikler tutsa da sahada başarı şansı olmaz.
Öğrenme isteği, merak: Satış deneyimi olsa bile, ürüne
ilişkin teknik detayları öğrenme isteği olmalı. Satış, yalnızca geniş bir
network ile yapılabilecek iş değildir. Sattığınız ürünü/hizmeti yeterince
tanımıyor, nasıl üretildiği hakkında fikriniz yoksa; telefonunuzda binlerce
numaranın, sosyal ağlardaki bağlantılarınızın size faydası sınırlıdır.
Seyahat edebilme: Satış/ihracat yoğun seyahat yapılmasını
gerektirir. Konfor alanında çıkma, yol yapma ve yolda rastladığı normalden daha
düşük kaliteli yeme-içmeye açık mı?
Seyahat, uyku saatlerinizde, yeme-içme kalitenizde, günlük
rutininizde değişiklik demektir.
Hesap yapma yetkinliği, analitik olma: Üç bilinmeyenli
denklem çözmesi beklenmez ama en azından temel ölçü birimlerinin (m/cm/mm,
m2/cm2, ton/kg/gram…) aralarındaki ilişkiyi bilmeli.
“Satış fiyatı 1,2 TL/m2 ise
30*80 cm bir ürünü kaça satmalısın?” sorusuna çok az kişi doğru cevap veriyor.
Zor insanlarla çalışabilme: Takım arkadaşı da müşteri de zor
biri olabilir. Özellikle başlangıçta onunla çalışabilmeyi başarmak lazımdır.
Konuya ilişkin adayın örnek vermesi beklenir.
İş takibi: Kurum içinde bir başkasından istediği işin
yapılıp-yapılmadığını takip etmek, işin peşini bırakmamak çok gereklidir.
“Mail attım” dönüş olmadı, belki durumu sizin açınızdan kurtarabilir
ama iş tamamlanmadığından satış kaybı anlamına gelir.
Pozitif bakış açısı: Bir yakınım var, girdiği işlerde
yöneticisi ve/ya çalışma arkadaşı ve/ya karşı bölüm ona karşıymış gibi
düşünüyor. Bu nedenle sık sık iş değiştiriyor. Ona sorarsanız, kendisi haklı
ama bence durum şöyle. Okulu uzattıkça uzattı ve stajların hakkını vermedi.
Öğrenciliği bir meslekmiş gibi kabul ederken, okul bitince hayata hiç hazırlık
yapmadığını gördü ama inkar ediyor. Şimdilerde artık yurt dışına gitmeyi
düşünüyor ama lisan bilmiyor.
Sonuç
Pratikte mutlaka çok sayıda yetkinlik inceleniyordur,
yukarıdakiler benim ilk aşamada aklıma gelenlerdir.
İş ilanında tam açıklanmamış olabilir, aranılan pozisyonun
bir tanımı vardır. Bu tanımla, adayın ne kadar uyumlu olduğu anlaşılmaya
çalışılır.
Bazen görüşme çok iyi geçmesine rağmen, bir başkası tercih
edilir. İşte bu durum üst paragrafta açıklanan konuyla ilgilidir.
