Oluklu Mukavva Kağıtları ile Oluklu Mukavva Ambalaj Sektörlerindeki Gelişmeler Üzerine

Önce Kahverengi Kağıda bakalım

Çin’in atık kağıttaki kontaminasyon oranını düşürmesi ve ABD ile AB’deki güçlü büyümeler nedeniyle, mevcut kağıt kapasitesi yetmiyor. 2017’de oluklu mukavva kağıdına olan talep (dünya toplamında) önceki yıla göre 3,5% artmış. 2018’de ise 2,9% artması bekleniyor.

Bazı Çinli kağıt üreticileri kontaminasyon oranını aşmak amacıyla, ABD’deki çalışmayan kağıt makinelerinde “pulp sheet” üretip-Çin’e ihraç etme yöntemine geçiyorlar. Bu şekilde kullanılabilecek kağıt makinelerinin (mevcutta durmuş veya kısa zamanda duracak olan) toplam kapasitesinin 2 milyon ton olduğu ama Çinlilere 5 milyon ton kapasite gerektiği hesaplanıyor.

2021 yılı sonuna dek ülkemizde ve Avrupa’da devreye girecek kağıt kapasitesi toplamı 5 milyon tonu geçecektir.

Dünyanın kalanında devreye girecek kapasiteler hakkında kesin bilgiye ulaşamadım. Yukarıda açıklanan hususlar dünyanın başka yerlerinde de yeni kağıt yatırımlarının olduğunu düşündürüyor.

Yeni girecek makinelerin çoğunluğu, gazete vb cinslerden oluklu mukavva kağıdına dönüştürülen makinelerdir. Böyle makinelerin, düşük gramajlı kağıt üretme ve ilk yatırım maliyetinin düşük olma avantajı varken; üretim kapasiteleri yenilerden azdır.

Sıfırdan dizayn edilen makinelerde kapasite rakamları 500 bin tondan başlamaktadır. Ülkemizde çalışan hatlardan yalnızca 3 tanesi 400 bin ton ve üzerindedir. Kalan 20 kadar kağıt makinesinin toplam üretimi, ancak bu üç makineye denktir.

Kağıt makinelerinin genişlikleri de artış eğilimindedir. Eski makineler 2,2-2,5 metre iken yeniler 7,5 metreden başlamaktadır. Yeni makinelerin 70-80 gr/m2 gibi düşük gramajları, yüksek verimle üretme imkanı vardır.

Kağıt gramajlarında düşme trendi devam etmektedir. Bu durum eski, düşük kapasiteli makinelerin ya kapanmaları veya başka cins kağıtlar (mesela gri karton) ya da PULP SHEET gibi üretimlere dönmeleri gerecektir.

Refahın bireylere yayılacağı beklentisini karşılayamayan globalleşme ömrünü tamamlamış görünüyor. Fakirlik ve gelir farklılıkları giderek arttığından, popülist liderler daha öne çıkıyor. Trump örneğinde olduğu gibi, seçimi kazanan popülist politikacılar yurt dışında üretim yapanları ülkelerine çağırıyor ve dış ticaret dengesizliklerini anti damping ve gümrük vergileriyle düzeltmeye çalışıyor.

Oluklu mukavva kağıtlarıyla ilgili (yakın zamanda) ülkemizde üç ayrı düzenleme yapıldı. Kraft liner kağıdına, ithalat yapılan ülkeye ve şirkete bağlı yüzde 10 ve 20 seviyesinde anti damping vergileri konmuşken; ABD’nin Türk çeliğine getirdiği sınırlamalara karşı da içinde selüloz ve kağıtların da olduğu listeye ilave 10% ithalat vergisi getirildi.

Bu sektörü etkileyecek bir diğer gelişme ise atık kağıt ihracatının serbest bırakılmasıdır. Türkiye geçen yıl 750 bin ton atık kağıt ithal etmiştir. Zaten dengesiz olan atık kağıt miktarı daha da bozulacaktır.

ABD’nin genişlemeci para politikasının bitmesiyle (AB ise gelecek yıl) kurlar ve faizler yükselecektir. Dolayısıyla içeride üretim yapmak, ithalattan daha cazip olacaktır.

Nihai tüketicinin daha güzel baskılar, çok renkli kutular talep etmesine paralel beyaz kağıtların (kuşeli ve kuşesiz beyaz test liner, beyaz Kraft liner vs) üretimi ve tüketimi artmaktadır. Raf ambalajlarında beyaz kağıtlar öne geçmektedir.

High graphics kutu makinelerinde, ofset baskıya iyice yaklaşma beklentisi double coated (iki kademe kuşeli) gibi beyaz kağıtların üretilmesine yol açmıştır. Bu türlü kaliteler kağıt üreticilerinin rakiplerinden farklılaşma gayretlerini de desteklemektedir. High performance, semi Kraft, top Kraft, imitasyon X,…gibi isimlendirilen kağıtları bu kapsamda düşünmek gerekir. Bunlar orijinali gibi olmasa da ona yakın mukavemet (veya baskı yüzeyi, parlaklık, beyazlık vs) sağlamayı daha düşük maliyetle garanti etmektedir. Ambalaj alıcısı adı nedeniyle şimdilik içine sindirememiş olsa da maliyet baskısı bu isimlerin piyasada standartlaştıracaktır.

Peki Oluklu Mukavva Sektöründe Neler Oluyor?

Birleşme ve satın almalarla sektördeki büyük oyuncu sayısı artacaktır. Avrupa’daki oluklu mukavva şirket büyüklükleri ABD’ye göre küçüktür ve çok sayıda aile şirketi bulunmaktadır. Şirket büyüklüğü ve sayısı bakımından ülkemiz Avrupa’nın çok gerisindedir.

Halka açık şirket sayısı ve bunların sektörü temsil etme oranı çok düşüktür. Halka açılmaların artması, faizlerin artmasına paralel olacaktır.

Oluklu hatlarında, kağıt makinelerine paralel genişlik artması bulunmaktadır. 2,8 metre yeni normal olmuş gibidir. 3,3 metre genişliğindeki oluklu makinelerinin sayısı da artmaktadır. Daha geniş oluklu hatları birim zamanda daha çok üretim anlamındadır.

2,8 m ve üzerindeki oluklu hatları, doğal olarak geniş yani yeni kağıt makinelerine (veya az sayıdaki 2,8-3,3 metre eski kağıt makinelerine) mecbur olacaktır. Ayrıca 2,8 m bobinlerin taşınmasına henüz kalıcı çözümler üretilememiştir. Dolayısıyla geniş oluklu hatlarının önü bir anlamda tedarik ve lojistik şartlarıyla kesilmiştir.

Hız artışı her türlü kağıt, oluklu ve kutu makinesinde görülmektedir. Her yeni makine bir öncekinden daha hızlı, daha otomatik ve daha pahalıdır. Hızı arttırmak için daha çok yatırım yapılması gerekmektedir. İşte burada faizlerin düşük,  kurların stabil ve ekonominin büyüme trendinde olması önemlidir.

Kutu makinelerindeki hız artışı, daha büyük siparişler (daha büyük parti büyüklüğü) gerektirirken; tersine parti büyüklükleri azalmaktadır. Bu durumda kutu makinesi daha çok ayar yapmak durumundadır. Ayar süresi yapılan bütün otomasyonlara rağmen 10 dakikanın altına inmiyor. Otomasyon olmasa (yani daha eski teknoloji kullanılsa) ayar 25-35 dakikadır. Bu zaman yeni teknoloji (daha çok para yatırma/bağlama) ile kutu üretimini levha işleyen atölyelere bırakma arasında karar vermek gerekmektedir.

Kutu üretiminde en önemli trend dijital baskıdır. Dijital baskı hem az adetli (istenirse 1 adet) kutu üretimine imkan vermekte hem de baskı kalitesi bakımından ofset, süper flexo gibi baskı kaliteleriyle boy ölçüşmektedir. Dijital baskının mevcuttaki ofset baskılarının en az yarısını ele geçirmesini bekliyorum. Azalan sipariş sayıları, dijital baskıyı desteklemektedir.

Şu an için çok/tek seferde basan, flexo/ofset mürekkep kullanan, hızlı/yavaş, baskı altına/üstüne ilave uygulamalar yapan çok sayıda dijital baskı makinesi bulunmaktadır. Makine üreticileri henüz hangi teknolojiyi geliştireceklerini bilemez durumdadır. Makineciler nereye gideceğini bilmediğinden, mürekkep konusuna fazla kafa yormuyorlar ve şimdilik dijital baskı mürekkebi çok pahalıdır.

Bu yıl dijitale yatırım yapanlar, büyük ihtimalle iki yıl içinde aldıkları makineleri kullanmamaya başlayacaktır. Çünkü yeni teknolojiyle dijital baskı üretmek daha ucuz olacaktır.

Bazı oluklu ve kutu makinesi üreticileri, dijital baskıyı çok ciddiye almaktadır. Preprint mantığıyla çalışan (yani bobine basan) dijital baskı makineleri varken, bir oluklu hattı üreticisi oluklu mukavva üretilirken (yani baskı yüzüne gelecek kağıda) dijital baskı yapmak üzere çalışmaktadır. Başarılırsa mevcut kutu makinelerinin her türlü baskı ünitesiyle, klişe üretim ekipmanları boşa çıkacaktır. Buna karşılık olukluya kombine hazırlama işlemi, baskı hazırlığını da kapsayan bir proses olacaktır.

Baskı güzelliği, daha ince ondüle formlarını gerektirdiğinden, T, D, S, R gibi isimlerle anılan B ile E arasındaki dalga cinsinin benzerleri çoğalacaktır. Düşük gramajlı kağıtlarla daha mukavim (daha yüksek BCT) olabilecek, tepe sayısı fazla C’den veya A’dan ince modellerin çıkmasını da bekliyorum.

Tüketiciye ulaşan ambalajların (raf ambalajı diyelim) daha da küçülmesi ve tek kullanımlık ebatlara inmesi kaçınılmaz görünüyor. Aç bitir ambalaj modelleri her türlü malzemede artacaktır.

Taşıma ambalajlarında ise geri alıp-yeniden kullanma ve mevcut ebatı büyütmek, mesela palet ebadında ve kamyon yüksekliğini maksimum kullanmak hem çevresel etkiler hem de maliyet baskısıyla gerçekleşecektir.

Drone teknolojisinin gelişmesi mevcut taşıma yöntemlerini etkileyecektir. Dronelar hem internet üzerinden satışları hem de tüketiciye çalışma saatleri dışında teslimatı kolaylaştıracaktır. Dronelar ayrıca küçük boyutlu ambalajları da desteklemektedir.

Kutu üretiminin daha robotik hale gelmesi kaçınılmazdır. Otomasyon, makine yerleşim alanını arttıracak, daha büyük sipariş lotları kolayca üretilecektir.

Maliyet tasarrufu, daha fonksiyonel kullanım, kişiye özel çözümler,…gibi motivasyonlar bliss gibi birkaç parçadan ve/ya farklı malzemelerden oluşan ambalaj modellerini çoğaltacaktır.

Gruplama ve tekrar paketleme işleri ile depolama ve taşıma proseslerinin kutu atölyeleriyle birleşmesi düşünülecektir.

Dünyadaki büyüme mevcut hızla devam ederse, yeni kurulan kapasiteler ancak ihtiyacı karşılayacaktır. Ambalaj tüketiminin artması, internet üzerinden satışların giderek artması, ambalajın içine giren ürün sayılarının azalmaya devam etmesi,…gibi faktörler hem oluklu mukavva hem de kahverengi kağıt tüketimini arttıracaktır.