OLUKLU MUKAVVA AMBALAJ SEKTÖRÜNDE TRENDLER

2012  yılı  kasım  ayında  gerçekleştirilen,  International  Containerboard  Conference’de            BOBST ( www.bobst.com )  oluklu mukavvadaki  mevcut  global trendleri  

( http://www.risiinfo.com/events/ic_conf/presentations_2012/Kentopp.pdf  ) şu şekilde özetlemiştir:

Raf ambalajı talebinde artış:

-Birlikte kullanılan veya birbirini tamamlayan ürünler aynı paket içinde sunuluyor.

-Hurda esaslı  kağıtların tüketimi tercih ediliyor.

-Kullanım kolaylığı sağlayan ve çevre konusunda duyarlı ambalajlar öne çıkıyor.

Perakende zincirlerinin gelişimi ve raf ambalajının nasıl olması gerektiği hususunda, aşağıdaki linkten daha çok bilgi alınabilir:

( http://www.aiccbox.org/Meeting/presentations_f05/JWvdVeen-AICCpres2005-Handout-part1.pdf

)

Yüksek nitelikli makinelere olan talep artışı:

-Eski iki makine yerine bir yeni makine. Çalışan sayısından ve daha az kapalı alan kullanımı için bir zorunluluk.

-RapidSet makineler. Çalışma sırasında ayar yapma  ve daha hızlı çalışmaya imkan sağlıyor.

-Otomasyon. Daha az personelle çalışmak için, prefeeder, paletizer, breaker kullanımında artış.

-Daha becerikli makineler. Çok farklı ebatları çalışabilen makinelerin yanında, tek geçişte yüksek grafik basabilen makineler.

-Sıfır hatalı ambalaj üretimi. Hatalı kutunun stacker tarafından ayrılması, tutkala yönelik sürme kontrolleri ve katlama kusurlarının otomatik denetimi; hali hazırda mümkündür. Ayrıca  daha önceki çalışmaya göre baskı alanını ve rengi kontrol eden sistemlerin yanında; baskıdaki registeri kontrol edip-uygun olmayan levhayı dışarı atan ve ve printeri otomatik ayarlayan makineler de kullanımdadır.

Bobst gelecekte makinelerin şöyle olacağını öngörmektedir:

-Prosese daha hakim. Gelen işin levhalarını takip edebilme.

-Otomatik iş değişimi. Kullanılacak kalıp/klişe RFID ile takip edilecek.

-ERP’yle bağlı.

-Aynı makinede hem flexo hem de dijital baskı yapma mümkün olacaktır.

Bu özellikleri sayesinde, geleceğin makineleri;  sürekli kalite kontrolü yapan, kullanımı kolay olan ve çevreye en az zarar veren teknolojilere haiz olacaktır. Bobst, geleceğin makinelerinin; ebat, kalınlık, kamburluk ve rutubeti de kontrol edeceğini öngörmektedir.

Dijital baskının gelişimi:

Dijital baskı tekniği, önceki döneme göre artan  oranlarda kullanılmaktadır.

Baskı konusunda, Bobst’a ilaveten Dupont, Industry Executive Panel FPPA Conference’te                       ( http://www.slideworld.com/slideshow.aspx/Industry-Executive-Panel-FPPA-Conference-ppt-804089 )

-Dijital baskı geçiş hızlanacak.

-Kuzey Amerika’daki yüksek kaliteli baskıya yönelme, dünyaya yayılacak.

-Düşük gramajlı kağıtların kullanımı baskı zorluğunu arttıracak.

-Daha hafif asetat (klişe monte edilmiş halde) zorunlu olacak.

Demektedir.

Dijital baskıya geçişi hızlandırmak için, daha hafif ondüle kağıdı kullanımını sağlayacak yeni teknoloji anons edeceğinden  bahsetmektedir.

Özetlemek gerekirse:

-Daha çok raf ambalajı üretmeye hazır olamlıyız.

-Makinelerimiz daha akıllı/yetenekli, daha hızlı (ve daha pahalı) olacak. Ve hatta kendi kendine kalite kontrolü yaparak; gerekli aksiyonları alacak.

-Çalışan sayımız azalacak. Robotlar görmeye alışacağız.

-Dijital baskıyı kullanmak zorunda kalacağız.

Çok farklı bir atölye, PACKNERS

Omüd’ün ilk genel sekreteri, rahmetli Sadun İllez ile sohbetlerimizde, bana parası olsa, oluklu değil levha işleyen atölye kuracağını söylerdi. Atölyenin, ülkemizdeki örneklerden hiç birine benzemeyeceğini, çevre düzenlemesinden-konveyör hatlarına dek özel olacağını anlatır idi. Aşağıda, tanıtmaya çalıştığımı, Packners tam Sadun beyin hayali idi. Ancak sahipleri, yalnız atölyeyi kurmakla kalmamışlar,  bir vizyon ortaya koymuşlar.

İlk lokasyonları Hollanda’da olan Bannink Packaging, “madem ki yarı mamulü Prowell’den alıyoruz (http://www.progroup.ag/en/prowell),  öyleyse yakınında olalım” şeklinde düşünerek; Prowell’in Shüttorf fabrikasının hemen yanında Packners adı ile yatırım yapmışlar. O kadar yakınına gitmişler ki, (aşağıdaki linkteki son resimde görüldüğü gibi) levhalar iki fabrika arasındaki köprüden taşınıyor.

http://www.packagingeurope.com/2010/Assets/Images/content/Bannink.pdf

30 kişinin çalıştığı fabrikada biri rotary kesim olmak üzere toplamda yalnızca 3 kutu makinesi var. Ve kapasitelerinin yıllık  120 milyon m2 olduğu ifade ediliyor.  Fabrika alanı, ülkemizdeki ortalama bir oluklu fabrikasından daha geniş ve 15.000 m2 kapalı alanları mevcut. Rakiplerinden farklı olarak, 15.000 palet kapasiteli yüksek raflı stoklama sistemi ile full konveyör sistemlerine sahipler. Anladığım kadarı ile otomasyon öyle ileri boyutta ki, makinelere besleme yapan transfer arabaları otomatik (yani insansız) çalışıyor.

Yarıçapı 300 km olan bir dairenin içindeki, büyük miktarlar da kullanımı olan müşterilere hizmet veren Packners, öğleden önce verilen siparişleri 48 saat içinde teslim ettiğini söylüyor.

Doğrudan bir web sayfasını bulamadığım Packners hakkında daha fazla bilgi yukarıdaki linkten öğrenilebilinir.

Ortalama bir atölyeye göre Packners’in farklılıkları şu şekilde özetlenebilir:

• Yüksek verimlilik. Kapasitenin yarısını kullanıyorlar diye kabul edersek; kişi başına 2 milyon m2/yıl (=1000 ton/yıl)  üretim demektir. Fefco’ya göre Avrupa’da en verimli üretim İtalya’dadır ve 1,1 milyon m2’dir.
• Maksimum otomasyon. Akıllı arabalar ve bilgisayarın etkili kullanımı. Konveyör sistemlerini Dücker’den almışlar ki, en pahalı  konveyör üreticilerinden biridir.
• Odaklanma. Yalnızca büyük miktarlarda alım yapan müşterilere, 300 km mesafeye dek odaklanma.
• Levha tedarikçisine komşu olma. Müşterilere çok yakın olamadığıma göre, oluklu fabrikasına yakın olayım anlayışı. 30 bin ton kadar levha alan bir atölye, bizde olsa çoktan oluklu kurmuş ve batmış olurdu.
• 15.000 paletlik raflı stok alanı. Nispeten az veya çok  adetli siparişleri, birleştirerek üretme imkanı, verimlilik demektir. Ayrıca servis garantisi demektir.

Ambalaj sektörünü etkileyen trendler ve gelişmeler

WPO’nun ( www.worldpackaging.org  ) iki ayrı raporunda ambalaj sektörünü etkileyeceği düşünülen trendlerden bahsedilmektedir.  Aşağıdaki adreste bulunan çalışmayı özetleyerek sunuyorum.

http://www.worldpackaging.org/uploads/paperpublished/2_pdf.pdf

Uzun zaman diliminde, ambalaj tasarımı, malzemesi, tarzları ve fonksiyonları, evrim geçirdi ve gelişti. Yeni gelişen  konularından ikisi, aktif ve akıllı ambalajlar daha çok gelişecek. Ahşap fıçı, aktif ambalaja iyi bir örnektir. Ahşap fıçı, içindeki şarabın yaşlanması sırasında, kalıcı ve faydalı etkide bulunur. Öte yandan günümüzde, ahşap fıçı,  ambalaj konsepti olarak olgunluk dönemine girmiş ve azalmaya başlamıştır.  Daha ucuz ve kolay yeni alternatifler, yerini almaya başlamıştır.

Artık Pazar, ambalajdaki gelişimiz, sürdürülebilir toplum yapısına destek olmasını bekliyor. Ambalaj şu üç  sürdürülebilir boyutta da iyi olmalıdır: İnsan (sosyal), kazanç (ekonomi) ve dünya (çevre). İyi bir ambalaj;  uygun maliyetli, içindeki ürünü sattıracak değerde,  alıcıyla iletişim halinde (bilgi verme, ele alınabilme, vb),  doğal kaynaklarla uyumlu (geri kazanılabilir) ve içindekini  bozulmadan koruyabilmelidir.

Ambalaj sektörünün sağlığı, dünya ekonomisinden çok etkilenmektedir. Petrole kaynaklı hammaddeleri kullanan üreticiler,  hammadde fiyatlarındaki dalgalanmalar ve arz-talep dengesi ile de baş etmek durumundadır.  Düşük enflasyon ile yükselen hammadde fiyatları, üreticileri  zora sokmaktadır.  Aynı anda, konsolidasyonlar ile büyüyen zincir marketler ve markaların, ambalaj fiyatı üzerinde baskısı devam etmektedir.  İlaveten, merkezi alıma gidiş, ambalaj karını düşürmektedir.

Faktörler ve trendler

Ambalaj talebinin gelişimi, yıldan-yıla veya uzun dönemde kendini gösteren,  çok sayıda faktör tarafından etkilenir.  Ekonomi,  pazarın genişliği ve büyümesi üzerinde merkezi bir rol oynarken;  başka bazı faktörler  bir taraftan ambalaj talebini doğrudan veya dolaylı etkilerken, ekonominin performansını da çeşitli oranlarda etkilerler:

-Nüfusun yaşlanması

-Küçük boyutlu ev eşyalarına gidiş

-Tüketicilerin artan kullanıma uygunluk (kolaylık) beklentileri

-Sağlık konularında artan bilinç

-Koşturmaca içinde yaşama tarzının artışı ile zaman fakiri tüketiciler

-Artan rekabet ortamında, markaların farklılaşma çabaları

-Ambalaj malzemelerinde yeni gelişmeler

-Ailelerin birlikte yeme alışkanlığından vazgeçmeleri ve daha küçük paketlere gidiş

-Çevre konularında artan bilinç ve geri kazanmada yeni kurallara uyum

-İklimin değişmesi ve karbon ayak izi

-Zincir marketlerin konsolidasyonu ve globalleşmesi

-Elektronik ticaret

Ekonomik trendler

Ekonomi, kendi başına, ambalaj tüketimini maksimum seviyede etkiler. Ekonomi kötü ise dökme ambalajlar (bulk packaging) ve ambalajsız taşımalar artar. Ekonominin kötülüğü, dolaylı olarak, ambalaj malzemesi ar-ge yatırımlarını azaltır.

Demografik trendler

Birleşmiş Milletlerin tahminlerine göre, 1975’de 4,1 milyar olan dünya nüfusu, şimdilerde 6,5 milyar iken,  2050’de 9,1 milyara çıkacaktır.  Afrika’nın nüfusu 2050’de 2 milyara yani şimdinin 2 katına çıkacakken, Asya üçte bir artarak 5,2 milyara ulaşacaktır. Avrupa nüfusu  12% azalarak 650 milyona gerilerken, gelişmiş ülkelerin toplam nüfusu aynı kalacaktır.

1,4 milyar ile dünyanın en kalabalık nüfusu Çin’dedir. Hindistan nüfusu 1,1 milyar  ve ABD nüfusu 300 milyon civarındadır. 2050’ye gelindiğinde, Çin 1,4 milyara çıkacak ve  Hindistan 1,6 milyar nüfus ile dünyanın en kalabalık ülkesi olacaktır.

Yaşlanan nüfus

Büyüyen ve yaşlanan nüfus, devletlerin çözüm bulmak zorunda olacakları en önemli meseledir.  Şimdi genç olanlar (büyüyen ekonomi ortamında, daha  çok  harcamaya alıştıklarından) emekli oldukların da; daha yüksek emekli aylığı, daha iyi sağlık hizmeti ve daha iyi sosyal şartlar bekleyeceklerdir.  Yaşlanan nüfus, iki koşuldan oluşmaktadır: Azalan doğurganlık oranı ve uzayan insan ömrü. 1950’de dünya nüfusunun ancak 8%’i 60 yaşın üzerinde iken, 2050’de 60 yaşın üzerindekiler 22%’ye çıkacaktır.

Yaşam tarzları

Yaşam tarzlarındaki trendler, tüketicilerin satın alma kararlarını etkilemektedir. Çoğunlukla bu değişimler, ambalaj sektörünü olumlu etkilemekte, innovasyonu  teşvik etmekte ve  (dondurulmuş gıda reyonlarında olduğu gibi) bir ambalaj genişlemesi yaratmaktadır. Tüketicilerin artan zaman fakirlikleri,  ambalajlı gıdalarda yeni çözümleri zorlamaktadır. Gıda kalitesi beklentileri ile sağlık konularındaki duyarlılıklar; ambalaj tedarikçisi, dolumu yapan ve marketler açısından yeni şartlar yaratacaktır.

Daha küçük boyutlu ev eşyaları ve daha küçük ebatlı ambalajlar

Sosyal değişimler, dolaylı olarak ambalaj dizaynını da etkiliyor. Artan çocuksuz aile ve yalnız yaşayan bekarlar nedeniyle, ev eşyalarının boyutları küçülüyor. Bunun neticesinde, daha küçük ambalaj ölçüleri oluşuyor. Bu trend, daha çok kadının iş hayatına girmesiyle güçleniyor. Çalışma saatleri esnekleştikçe, ailenin birlikte yeme imkanı azalıyor.

Tüketilmeye hazır gıdalar

Gıda ambalajlarının gelişmesi ve ambalajlı gıda tüketiminin artması en  önemli  ilerlemelerdir.  Önceden  hazır yemeklere (pre-prepared meal) rağbet etmeyen, zengin tüketiciler de bu ürünleri almaya başlamıştır.

Sağlık konuları

Tüketicilerin sağlık bilinci, ambalajlı ürün satışını arttırmaktadır. Özellikle:

-Şişelenmiş su, meyve suyu, süt vb

-Ambalajlanış yaş meyve-sebzeler

Koşturmaca yaşam tarzı

Uzun çalışma süreleri, işe gidiş-geliş sürelerinin artmaya devam etmesi ve boş zamanları değerlendirme-hobi aktivitelerinin çokluğu; tüketicileri zaman fakiri yapmaktadır. Bütün bunlar; gün içinde atıştırarak geçiştirme, dışarıda yemede artış ve evde yemek hazırlamak yerine ambalajlanmış gıdayı tercih etmeyi getirmektedir.

Marka konuları

Marka bilinirliği ve farklılaşma

Çoğu tüketim malı, satış noktalarında dikkat çeken ambalajı sayesinde farklılaşmaya çalışmaktadır. Öte yandan, ambalaj tüketim malları için en önemli maliyet kalemidir. Örneğin kolanın toplam ambalaj (etiket, şişe, palet, vs) maliyeti, toplam maliyetinin 48%’idir.

Uluslar arası markalar güçlenmeye devam ediyor. Birkaç büyük marka tarafından paylaşılan pazarlarda, yeni bir markanın pazara girişi ancak mevcutlardan birine benzeyen ambalajı ile mümkündür.

Perakende trendleri

Gelişmekte olan ülkelerde süper ve hiper market sayısı hızla artmaya devam ederek; ürünlerin tek tek ambalajlanmamış olduğu Pazar yerlerinden pay almaktadırlar. Perakendenin gelişimi; konsolidasyonlar, teknoloji, servis, kalite, güvenlik ve  hayat tarzı,…gibi faktörler tarafından şekillendirilecektir.

Günümüzde, online satın almalarda teslim edilen ürünler, genel olarak “fazla paketlenmiş” (overpacked) tir. İstikbalde, bu sektörün ihtiyacı olan ambalajların geliştirilmesi şart olacaktır.

Yeni ambalaj malzemeleri

Yüksek bariyerli filmler, aktif ambalaj, akıllı ambalaj, nanoteknoloji ve dijital baskı; en önemli ambalaj gelişme alanlarıdır. Bu alanlar hem daha mukavim ambalaj üretimine, hem raf ömrünün uzamasına, hem de ambalaj ile içindekilerin  durumunun  tedarik zinciri tarafından bilinmesine yardım edecektir.

İklim değişimi ve çevre konuları

Artan çevre bilinci, hükümetleri, ambalaj atıkları ile geri dönüşüm hususlarında adım atmaya zorlamıştır. Avrupa Komisyonu, geri dönüşüm hedefleri koyup-hükümetlerden ambalaj atıklarını azaltmalarını istemiştir. Atıkların gömülmesini, bazı devletler yasaklamış veya yüksek vergiye bağlamıştır.

İklim değişimi ve çevre konuları etkisiyle  market zincirler ile büyük markalar, tedarikçilerine baskı yapmakta ve karbon ayak izi ve sürdürülebilir uygulamalar hususlarında ilerleme istemektedirler.

İncelme ve hafifleme

Çevre konuları ile sürekli maliyet azaltma baskıları, metal, cam, plastik ve kağıt/karton ambalajlarda düşük gramaj kullanımını getirmiştir.

Oluklu mukavvadaki, düşük gramajlı kağıt kullanımı artarak devam edecektir.

NOT: Özetlediğim bu çalışma 2008’de yapılmış ve konuyu derinlemesine incelemiştir. Daha yakın zamana ilişki bir diğer çalışma ise aşağıdaki adresten okunabilir.

http://www.arena-international.com/top-10-trends-affecting-packaging-in-2013/1657.article