WPO’nun ( www.worldpackaging.org ) iki ayrı raporunda ambalaj sektörünü etkileyeceği düşünülen trendlerden bahsedilmektedir. Aşağıdaki adreste bulunan çalışmayı özetleyerek sunuyorum.
Uzun zaman diliminde, ambalaj tasarımı, malzemesi, tarzları ve fonksiyonları, evrim geçirdi ve gelişti. Yeni gelişen konularından ikisi, aktif ve akıllı ambalajlar daha çok gelişecek. Ahşap fıçı, aktif ambalaja iyi bir örnektir. Ahşap fıçı, içindeki şarabın yaşlanması sırasında, kalıcı ve faydalı etkide bulunur. Öte yandan günümüzde, ahşap fıçı, ambalaj konsepti olarak olgunluk dönemine girmiş ve azalmaya başlamıştır. Daha ucuz ve kolay yeni alternatifler, yerini almaya başlamıştır.
Artık Pazar, ambalajdaki gelişimiz, sürdürülebilir toplum yapısına destek olmasını bekliyor. Ambalaj şu üç sürdürülebilir boyutta da iyi olmalıdır: İnsan (sosyal), kazanç (ekonomi) ve dünya (çevre). İyi bir ambalaj; uygun maliyetli, içindeki ürünü sattıracak değerde, alıcıyla iletişim halinde (bilgi verme, ele alınabilme, vb), doğal kaynaklarla uyumlu (geri kazanılabilir) ve içindekini bozulmadan koruyabilmelidir.
Ambalaj sektörünün sağlığı, dünya ekonomisinden çok etkilenmektedir. Petrole kaynaklı hammaddeleri kullanan üreticiler, hammadde fiyatlarındaki dalgalanmalar ve arz-talep dengesi ile de baş etmek durumundadır. Düşük enflasyon ile yükselen hammadde fiyatları, üreticileri zora sokmaktadır. Aynı anda, konsolidasyonlar ile büyüyen zincir marketler ve markaların, ambalaj fiyatı üzerinde baskısı devam etmektedir. İlaveten, merkezi alıma gidiş, ambalaj karını düşürmektedir.
Faktörler ve trendler
Ambalaj talebinin gelişimi, yıldan-yıla veya uzun dönemde kendini gösteren, çok sayıda faktör tarafından etkilenir. Ekonomi, pazarın genişliği ve büyümesi üzerinde merkezi bir rol oynarken; başka bazı faktörler bir taraftan ambalaj talebini doğrudan veya dolaylı etkilerken, ekonominin performansını da çeşitli oranlarda etkilerler:
-Nüfusun yaşlanması
-Küçük boyutlu ev eşyalarına gidiş
-Tüketicilerin artan kullanıma uygunluk (kolaylık) beklentileri
-Sağlık konularında artan bilinç
-Koşturmaca içinde yaşama tarzının artışı ile zaman fakiri tüketiciler
-Artan rekabet ortamında, markaların farklılaşma çabaları
-Ambalaj malzemelerinde yeni gelişmeler
-Ailelerin birlikte yeme alışkanlığından vazgeçmeleri ve daha küçük paketlere gidiş
-Çevre konularında artan bilinç ve geri kazanmada yeni kurallara uyum
-İklimin değişmesi ve karbon ayak izi
-Zincir marketlerin konsolidasyonu ve globalleşmesi
-Elektronik ticaret
Ekonomik trendler
Ekonomi, kendi başına, ambalaj tüketimini maksimum seviyede etkiler. Ekonomi kötü ise dökme ambalajlar (bulk packaging) ve ambalajsız taşımalar artar. Ekonominin kötülüğü, dolaylı olarak, ambalaj malzemesi ar-ge yatırımlarını azaltır.
Demografik trendler
Birleşmiş Milletlerin tahminlerine göre, 1975’de 4,1 milyar olan dünya nüfusu, şimdilerde 6,5 milyar iken, 2050’de 9,1 milyara çıkacaktır. Afrika’nın nüfusu 2050’de 2 milyara yani şimdinin 2 katına çıkacakken, Asya üçte bir artarak 5,2 milyara ulaşacaktır. Avrupa nüfusu 12% azalarak 650 milyona gerilerken, gelişmiş ülkelerin toplam nüfusu aynı kalacaktır.
1,4 milyar ile dünyanın en kalabalık nüfusu Çin’dedir. Hindistan nüfusu 1,1 milyar ve ABD nüfusu 300 milyon civarındadır. 2050’ye gelindiğinde, Çin 1,4 milyara çıkacak ve Hindistan 1,6 milyar nüfus ile dünyanın en kalabalık ülkesi olacaktır.
Yaşlanan nüfus
Büyüyen ve yaşlanan nüfus, devletlerin çözüm bulmak zorunda olacakları en önemli meseledir. Şimdi genç olanlar (büyüyen ekonomi ortamında, daha çok harcamaya alıştıklarından) emekli oldukların da; daha yüksek emekli aylığı, daha iyi sağlık hizmeti ve daha iyi sosyal şartlar bekleyeceklerdir. Yaşlanan nüfus, iki koşuldan oluşmaktadır: Azalan doğurganlık oranı ve uzayan insan ömrü. 1950’de dünya nüfusunun ancak 8%’i 60 yaşın üzerinde iken, 2050’de 60 yaşın üzerindekiler 22%’ye çıkacaktır.
Yaşam tarzları
Yaşam tarzlarındaki trendler, tüketicilerin satın alma kararlarını etkilemektedir. Çoğunlukla bu değişimler, ambalaj sektörünü olumlu etkilemekte, innovasyonu teşvik etmekte ve (dondurulmuş gıda reyonlarında olduğu gibi) bir ambalaj genişlemesi yaratmaktadır. Tüketicilerin artan zaman fakirlikleri, ambalajlı gıdalarda yeni çözümleri zorlamaktadır. Gıda kalitesi beklentileri ile sağlık konularındaki duyarlılıklar; ambalaj tedarikçisi, dolumu yapan ve marketler açısından yeni şartlar yaratacaktır.
Daha küçük boyutlu ev eşyaları ve daha küçük ebatlı ambalajlar
Sosyal değişimler, dolaylı olarak ambalaj dizaynını da etkiliyor. Artan çocuksuz aile ve yalnız yaşayan bekarlar nedeniyle, ev eşyalarının boyutları küçülüyor. Bunun neticesinde, daha küçük ambalaj ölçüleri oluşuyor. Bu trend, daha çok kadının iş hayatına girmesiyle güçleniyor. Çalışma saatleri esnekleştikçe, ailenin birlikte yeme imkanı azalıyor.
Tüketilmeye hazır gıdalar
Gıda ambalajlarının gelişmesi ve ambalajlı gıda tüketiminin artması en önemli ilerlemelerdir. Önceden hazır yemeklere (pre-prepared meal) rağbet etmeyen, zengin tüketiciler de bu ürünleri almaya başlamıştır.
Sağlık konuları
Tüketicilerin sağlık bilinci, ambalajlı ürün satışını arttırmaktadır. Özellikle:
-Şişelenmiş su, meyve suyu, süt vb
-Ambalajlanış yaş meyve-sebzeler
Koşturmaca yaşam tarzı
Uzun çalışma süreleri, işe gidiş-geliş sürelerinin artmaya devam etmesi ve boş zamanları değerlendirme-hobi aktivitelerinin çokluğu; tüketicileri zaman fakiri yapmaktadır. Bütün bunlar; gün içinde atıştırarak geçiştirme, dışarıda yemede artış ve evde yemek hazırlamak yerine ambalajlanmış gıdayı tercih etmeyi getirmektedir.
Marka konuları
Marka bilinirliği ve farklılaşma
Çoğu tüketim malı, satış noktalarında dikkat çeken ambalajı sayesinde farklılaşmaya çalışmaktadır. Öte yandan, ambalaj tüketim malları için en önemli maliyet kalemidir. Örneğin kolanın toplam ambalaj (etiket, şişe, palet, vs) maliyeti, toplam maliyetinin 48%’idir.
Uluslar arası markalar güçlenmeye devam ediyor. Birkaç büyük marka tarafından paylaşılan pazarlarda, yeni bir markanın pazara girişi ancak mevcutlardan birine benzeyen ambalajı ile mümkündür.
Perakende trendleri
Gelişmekte olan ülkelerde süper ve hiper market sayısı hızla artmaya devam ederek; ürünlerin tek tek ambalajlanmamış olduğu Pazar yerlerinden pay almaktadırlar. Perakendenin gelişimi; konsolidasyonlar, teknoloji, servis, kalite, güvenlik ve hayat tarzı,…gibi faktörler tarafından şekillendirilecektir.
Günümüzde, online satın almalarda teslim edilen ürünler, genel olarak “fazla paketlenmiş” (overpacked) tir. İstikbalde, bu sektörün ihtiyacı olan ambalajların geliştirilmesi şart olacaktır.
Yeni ambalaj malzemeleri
Yüksek bariyerli filmler, aktif ambalaj, akıllı ambalaj, nanoteknoloji ve dijital baskı; en önemli ambalaj gelişme alanlarıdır. Bu alanlar hem daha mukavim ambalaj üretimine, hem raf ömrünün uzamasına, hem de ambalaj ile içindekilerin durumunun tedarik zinciri tarafından bilinmesine yardım edecektir.
İklim değişimi ve çevre konuları
Artan çevre bilinci, hükümetleri, ambalaj atıkları ile geri dönüşüm hususlarında adım atmaya zorlamıştır. Avrupa Komisyonu, geri dönüşüm hedefleri koyup-hükümetlerden ambalaj atıklarını azaltmalarını istemiştir. Atıkların gömülmesini, bazı devletler yasaklamış veya yüksek vergiye bağlamıştır.
İklim değişimi ve çevre konuları etkisiyle market zincirler ile büyük markalar, tedarikçilerine baskı yapmakta ve karbon ayak izi ve sürdürülebilir uygulamalar hususlarında ilerleme istemektedirler.
İncelme ve hafifleme
Çevre konuları ile sürekli maliyet azaltma baskıları, metal, cam, plastik ve kağıt/karton ambalajlarda düşük gramaj kullanımını getirmiştir.
Oluklu mukavvadaki, düşük gramajlı kağıt kullanımı artarak devam edecektir.
NOT: Özetlediğim bu çalışma 2008’de yapılmış ve konuyu derinlemesine incelemiştir. Daha yakın zamana ilişki bir diğer çalışma ise aşağıdaki adresten okunabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder