FREEBOX, az adetli müşterilerin maliyet düşürme şansı

Freebox, bir tür kutu makinesi. Mayıs ayında Amerikadan gelen bir elektronik broşürde ilk defa gördüm. Anladığım kadarı ile 2012’nin sonlarında piyasaya çıkmış. 30 m2’lik alana oturan makine, iki-üç  ayrı levhadan kutu yapıyor.

http://www.system-freebox.com/eng/index.php

Makine, ambalaj kullanıcısının tesisine kurularak; hacim haline getirilmiş kutu üretme prensibine göre dizayn edilmiş. Mobilya sektörünün kullandığı makinelerden, oldukça farklı.

http://www.system-freebox.com/eng/advantage-easy-use.php

adresli video makinenin çalışmasını çok iyi gösteriyor.

Kutular, yekpara kartondan üretilmediği için, en azından dar kapaklar kadar alan tasarruf ediliyor. Ve kutular hacim halinde çıktığından, alt kapakları bantlamak gerekmiyor.

Makine yukarıdaki kutu tiplerini, kutu eni ile yükesekliğinin toplamının 2 katı 1700 mm’den az olacak şekilde üretebiliyor. (Bu arada, kutu en ve boy kavramlarını biraz ters kullanmışlar. Sektörümüzde, boy olarak adlandırılan ölçüye en demişler.) Maksimum çalışılabilecek (makineye beslenebilecek) levha ebadı 1200*1200 mm olmak üzere; B, C, CB ve EB dalgalarda levhalar kullanılabiliyor. Videoda görüldüğü üzere, dar yüzler ve gövde olmak üzere 2 ayrı levha satın almak gerekecektir.

Freebox, kutuyu hacim haline getirme ve alt kapakları bantlama işçiliklerinden gerçek anlamda tasarruf sağlıyor. Hesaplamayı nasıl yaptıklarını anlamadım ama, sitedeki hesaplama tablosuna göre 26% kadar maliyet avantajı sağladığı iddia ediliyor.  Broşürde ise,  aşağıdaki örnek maliyet (levha metrekaresinden) tasarruflar listelenmiştir:

 

Kutu kurma işçiliğinden, kutu başına 1 dakika ve kutu hacminin tam doldurulmasından  ise 50% hacim tasarrufu olduğu da videolarla gösteriliyor. Feebox’un çökme mukavemeti açısından 30% avantaj sağladığına ilişkin bilgi de mevcuttur. 400*193*201 mm ebatlı kutunun Freebox üretimi 215 kg BCT sağlarken; normal üretilen A.box ise 165 kg BCT sağladığı açıklanmıştır.

Freebox’a ilişkin benim görüşlerim şöyledir:

• Makine mevcut kutu makinelerine göre çok farklı düşünülerek dizayn edilmiş.  Üretilen kutular temelde “bliss” mantığındadır.  (Gövde ve 2 yan yüzün yapıştırılması ile oluşan kutu tipidir.)
• Az miktarlı ve çok hızlı teslimat gerektiren  işler için iyi bir çözüm. Miktar çok ise, çok daha seri çalışan “bliss box erector” düşünülmelidir.
• Kullanılacak levha metrekaresinden tasarruf edileceği, kurma ve altını bantlama işçiliğinin olmayacağı kesinlikle gerçek.
• BCT’nin normalden yüksek olacağı da kesinlikle doğrudur.
• Kutu kullanıcısına mutlaka maliyet düşürme şansı verir.

Bunlara karşılık,

• Maksimum 1200*1200 mm levha beslenebilmesi, 600*600*330 mm’den daha büyük kutu yapamaması ise negatif noktalardır.
• 70 mm yüksekliğinde baskı yapılabileceğinden bahsediliyor. Barkod, ve kutu adı gibi basit şeyler dışında  baskı yapılmadığını varsayıyorum. Bu durumda, kullanıcı ya preprintli (sonsuz baskılı) levha satın almalı ya da baskısız kutu kullanmaya razı olmalıdır.

Sonuçta

• Baskısız kutu kullanan veya preprintli levha kullanabilecek, az adetli alım yapan müşterilere tavsiye ediyorum. Özellikle otomobil yedek parçası üreten şirketler için çok yerinde bir yatırım olacaktır. Yedek parça üreticilerinin yüksek ambalaj stokları kolaylıkla ortadan kalkar.
• Vardiyada 2000 ve daha az kutu kullanalar için ideal olabilir. Freebox’un dakikada 4 ila 7 kutu üretileceği yazılıyor. Vardiyada 2000 kutuya kadar üretim yapabilir görünüyor.
• Freebox’ın üreticileri, ebat limitlerini ve dalga cinslerini geliştirmeleri durumunda satışları artar.

Türk Oluklu Mukavva Yazılımları

2012 yılında 1.772 bin ton satış gerçekleştiren, Türkiye oluklu mukavva ambalaj sektöründe; 130 kadar oluklu hattı bulunmaktadır. Hatların ancak yarısı 2 m ve üzerinde çalışma genişliğine sahiptir. Çok sayıda oluklu fabrikası olması, yazılım ihtiyacını arttırmıştır. Bu durum, piyasada iş yapan Türk asıllı oluklu yazılım şirketi sayısını beşe çıkmasına neden olmuştur. Türk yazılım şirketleri, yalnızca oluklu fabrikalarına hizmet vermeyip; İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa gibi büyük şehirlerdeki toplam sayısı 400’den fazla olan atölyelere de (sheet plant) program sağlamaktadırlar.

MomentSoft

En bilinen oluklu yazılım şirketi MomentSoft’dur. www.momentsoft.com adresinden sitesi görülebilecek olan şirket oluklu sektörüne yönelik ERP ve Otomasyon çözümleriyle oluklu sektörünün önde gelen IT firmasıdır. 20 yıla yaklaşan sektörel deneyimi sahip olan firmada 15 kişilik yazılım ekibi görev almaktadır. NTN Oluklu Mukavva Üretim Yönetimi Sistemi ile siparişten sevkiyata uzanan kurumsal kaynak planlama sistemi ile bu sistemle entegre çalıştırılan ve işletmedeki oluklu dahil tüm konfeksiyon makinalarından anlık üretim verilerini toplayan Digitor Makina Otomasyonu Sistemi’ni geliştiren bir firmadır.

NTN Oluklu Mukavva ERP Sisteminin esasları şöyledir:

1.   Kurumsal Akıl

a.    İleri düzeyde sektörel deneyime sahip referanslarımızın tüm beklentilerini karşılayan kurumsal platform

b.    Değişik ölçeklerde ve bölgelerde firmalara uyum esnekliği

c.    Deneyimli eğitmenler sayesinde, kısa sürede devreye alma ve katma değer sağlama

2.   Güncel Teknoloji ve Kullanıcı Arayüzleri

a.    Tek Server ile tüm kullanıcılara hizmet sayesinde işletme giderlerinin düşürülmesi

b.    “Active Directory” standart altyapısı ile kullanıcı-kullanım güvenliğinin sağlanması

c.    Aynı anda çoklu modül ve aktif form/ekran kullanımı

d.   MS SQL Veri Tabanı Sunucusu üzerinde azami Güvenlik ve Hız

e.    Modern, estetik ve fonksiyonel kullanıcı arayüzleri ile kullanım kolaylığı

3.   Geliştirilmiş Fonksiyonlar

a.    Çok dil, çok para birimi, çok lokasyon seçenekleri

b.    Firma bazında ürün fiyat listeleri

c.    Hızlı ve kolay liste Sipariş Girişi

d.   Etkin, Basit ve Yönlendirici Ürün Tanımlama Sekmeleri

4.   Farklılıklar

a.    Çok lokasyonlu grup firmaları için birbirine uyumlu akış ve raporlamaların sağlanması

b.    Termin Tarihine bağlı Otomatik Kapasite Kontrol

c.    Alternatif üretim rotası ve maliyet bilgisi ile stratejik sipariş yönlendirme

d.   İstenen termin tarihine uygun sipariş yerleştirme kolaylığı (Gantt Chart)

e.    İleri ve/veya Geri doğru makina planlama

f.     Otomatik Kombine oluşturma

g.   “Online Help” destek ve Yardım Masası

h.   Özel Yönetim Raporları

i.     Dinamik Raporlama ile etkin filtreleme ve raporlama seçenekleri

Digitor Makina Otomasyonu

Digitor Makina Otomasyonu, Oluklu ve Konfeksiyon Makinalarından Veri Toplama, Ölçme ve Değerlendirme Sistemi’dir. Digitor Makina Otomasyonu Sistemi üretim hattındaki tüm makinalardan kesintisiz ve anında veri toplama işlemini gerçekleştirerek; verinin hatasız ve güvenilir bir şekilde elde edilmesini, verilerin bilgiye dönüşümünün sağlanmasını ve bu bilgilerin yönetimin karar almasını kolaylaştıracak nitelikte sunulmasını sağlar.

NTN ERP Sistemi ile entegre çalışan Digitor sayesinde “Shop Floor” verileri, anlık makina performansları, gerçekleştirilen ve planlanan işler, fiziksel ve zamansal makina ölçüm değerleri, duruş süreleri ile fire adetleri ve nedenleri internet üzerinden kolaylıkla izlenebilmektedir.

Digitor’un başlıca özellikleri:

a.    Barkodlu bobin stok yönetimi

b.    Sipariş bazında bobin kullanım bilgileri (Upgrade/Downgrade)

c.    Barkodlu yarı mamul ve mamul stok yönetimi

d.   İşletmedeki paletlerin anlık takibi (WorkInProcess)

e.    Üretim fireleri ve makina duruş nedenleri

f.     Gerçek zamanlı makina brüt/net çalışma performans indeksleri

g.   Üretilmiş, Anlık ve Planlanan iş yükleri ve olası dar boğazların önlenmesi

h.   İkame makinalar ve alternatif rotalar ile üretimin kesintisiz sürekliliğinin sağlanması

i.     Sipariş bazında fiili maliyet hesabı

j.     Fiili üretim maliyeti hesabı ile ön/fiili maliyet hesabı karşılaştırma

Teknokom

İkinci en çok kullanılan oluklu yazılımı, üreten şirket Teknokom’dur. www.teknok.com  adresinden de anlaşılabileceği üzere; Teknokom, oluklu mukavva yazılımlarının yanı sıra çeşitli üretim takip yazılımları, ecza deposu uygulamaları, iş yönetim sistemleri ve e-trade üzerine de çalışmalar yapmaktadır. 26 yıllık geçmişi olan Teknokom’un, oluklu yazılımının adı Temos’dur.

Temos, bir oluklu mukavva ambalaj şirketinin tüm ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmış ERP yazılımıdır. Hammaddenin satın alınmasından, fatura kesilmesine kadar olan süreç; barkodlar vasıtasıyla kontrol edilmektedir.

Programın Ana Hatları:

• Hammaddenin gelişinden, yüklemeye dek prosesin izlenmesi
• Stokların (hammadde, yardımcı madde, yedek parça, yarı mamul, mamul) barkodla takibi
• Ürün tanımı ve üzerinde yapılan değişikliklerin esnek ve hatasız takibi
• Tanımlı ürünlerin; satış, planlama, üreim, kalite kontrol ve sevkiyat aşamalarında gösterilmesi
• Otomatik kombine seçeneği
• Makine iş yükleri, kapasite kullanımı, teslim tarihi doğrultusunda planlamacıya tavsiyeler
• Üretim planına uygun malzeme ihtiyaçlarının belirlenmesi
• Fason üretimin planlanması
• Siparişlerin üretim aşamalarında detaylı takibi
• Yarı mamul ve bitmiş ürünlerin barkodla izlenmesi
• Kamyon kapasitesi ve teslim tarihine göre yükleme planı
• El terminalleri ile sevkiyat
• Kalite belgesi
• Muhasebe ve finansman kayıtlarının online yapılması

Tet

Küçük ve orta büyüklükte çok sayıda müşterisi olan Tet Bilgisayarın, www.winoluklu.com  adlı sitesinden görülebileceği, oluklu yazılımlarının yanında, ofset yazılımları da gerçekleştirmektedir. 1985 tılında kurulan Tet Bilgisayar, 1993’den beri yazılım geliştirmektedir. İlk oluklu yazılımını 2000 yılında piyasaya süren Tet, daha sonra ofset ve kağıt sektörlerine yönelik programlar geliştirmiştir. . “Tetworks” ve “Tetonline” adlı iki versiyonları bulunmaktadır. Oluklu mukavva sektörüne yönelik yazılımlarına, prensip olarak muhasebe/finans modülü koymayan Tet, bu modül haricindeki satın almadan-planlamaya, kombineden-sevkiyata her şeyi sunmaktadır.

İlk kurulduğu yıllarda çeşitli elektronik şirketlerin yedek parça ve ürünlerini satmaya başlayan Tet, bu türlü servis hizmetlerine devam etmektedir. 2011’de ilk kez yazılım ihracı gerçekleştiren firma, “iş zekası” adını verdiği, üsste şeması bulunan uygulama ile çok farklı programları aynı anda çalıştırmakta ve bütünleşik raporlar almaktadır. Bu yazılım ile büyük kuruluşların yönetiminin daha kolay ve hızlı karar alacağı ifade edilmektedir.

Bahadır

Bu yazıda incelenen dördüncü yazılım şirketi Bahadır Yazılım’dır. Öncekilere göre nispeten daha küçük ölçekli olan Bahadır Yazılım, oluklu mukavva yazılımının yanında, ticari yazılımlar da hazırlamaktadır. www.bahadiryazilim.com.tr  adresinden  yazılım örnekleri görülebilir. 2001 yılından beri bu sektörde olan firma, “Detay” ve “Prestij” adını verdiği iki oluklu yazılımı geliştirmiştir. Detay biraz daha küçük ölçekli müşterilere hitap etmektedir.

Ayrıca “Prestij Ticari Entegre” adını verdiği yazılım ile fabrika içi tüm operasyonlar ile tüm finansal hareketleri bir arada takip imkanı vermektedir. Fiyat hesaplama, sipariş, planlama, üretim takibi, sevkiyat, faturalama, muhasebe, finansman gibi modüller entegre olarak çalışmaktadır.

Megra

Türkiye’de oluklu mukavva yazılımı yapan son şirket Megra’dır. Web adresi  http://www.megra.net/index.php dir. Oluklu mukavva yazılımı da hazırlamış olmasına rağmen, ağırlıklı işi, çalışmakta olan program ve makineler arasına ara yüzler hazırlamaktır.

Sonuç olarak, oluklu sektörüne hizmet veren yazılım şirketlerimizde büyük bir gelişim içindedir.

Karlılık Ölçümünde Başka Rasyolar

Önceki yazımda, incelediğim "sektörün karlılığı" konusuna bakarken bazı şirketlerin; EBIT, EBITDA gibi çok bilinen oranların yanında, ROCE ve ROACE gibi başka rasyoları da raporladığını gördüm.
Aşağıdaki grafik, Smurfit Kappa Grubunun (SKG)  ROCE grafiğidir. Tony Smurfit tarafından mayıs ayında Paris’te gerçekleştirilen ICCA Global Summit başlıklı konferansta sunulmuştur.  

http://www.cvent.com/events/2013-icca-wco-global-corrugated-containerboard-summit-paris/event-summary-2237327c277947e889615a92cf70000c.aspx

 

ROCE, Return On Capital Employed açılımına sahip ve yatırılan paranın (sermayenin) geri dönüş hızı anlamındadır. 

http://www.investopedia.com/terms/r/roce.asp  de, ROCE’nin mutlaka borçlanma faizinden yüksek olması gerektiği yazılmaktadır. Ve hesaplama formülü,

ROCE = EBIT / (Total Assets – Current Liabilities) yani,

ROCE = Faiz ve vergi öncesi kar / (Sabit kıymetler – kısa vadeli borçlar) dır. ROCE, şirketin kendisine verilen sermayeyi ne kadar etkin kullanıp-gelir (kar) elde ettiğini gösteren bir ölçümdür.

Grafikteki WACC ise Weighted Average Cost of Capital açılımında olup,  kullanılan her türlü sermayenin (özsermaye, tahvil vb) ağırlı ortalamalı maliyeti  anlamındadır.

Grafiğe göre, WACC  yüzde 8’lerde iken; SKG 12,5-12,6% ROCE oranını yakalamıştır. 

Başka ROCE oranını kullanan var mı şeklinde baktığımda, DS Smith’in benzer bir oran olan ROACE’yi kullandığını gördüm.

http://www.investopedia.com/terms/r/return-on-average-capital-employed-roace.asp

ROACE, Return On Average Capital Employed anlamındadır. Yukarıdaki ROCE dönem sonu sabit kıymet ve kısa vadeli borç rakamlarını esas alırken; ROACE hesaplandığında, dönem başı ve dönem sonu rakamlarının ortalamasını almaktadır.

DS Smith’İn yıllık raporuna göre,

http://www.dssmith.uk.com/investors/annual-report

2012 yılında, ROACE oranı 14,6% olmuştur. DS Smith, daha karlı görünmektedir.

 

 Peki ROCE veya ROACE  niçin önemlidir?

• Şirketin performansını ölçmek için iyi bir göstergedir.  Bir tek yıl için hesap edilmesi doğru olmaz. 4-5 yıl ROCE’lerini aynı anda görmek gerekir.
• Banka ve sigorta şirketleri için hesaplanmazken; emlak/inşaat ve diğer finans şirketleri için dikkatli kullanılması tavsiye edilmektedir.
• 20% ve üzeri yüksek ROCE olarak kabul edilir. Ancak her durumda ROCE, borçlanma maliyetinden (banka faizi) daha yüksek olmalıdır.

• ROCE yükseldiğinde, hisse senedinin fiyatı da artar. ROCE’nin düşmeye başlaması, şirketin rakabetteki avantajını kaybetmeye başladığı hakkında bir sinyaldir.

• Sektörler arası farklılık gösterir. Bulunulan sektörün ortalama ROCE değeri ile kıyaslamak uygun neticeler verir.
• Belki en önemlisi, hissedarlar açısından; şirket yönetiminin değiştirilme kararının verilmesi ve yeni yönetimin iyi bir iş yapıp-yapmadığının göstergesi dir. İşte bu, yukarıdaki grafiklerin niçin çizildiğini tam olarak açıklamaktadır.

Daha fazla bilgi için aşağıdaki adreslere bakılabilir:

http://www.companyrefs.co.uk/Guide/keyROCE.htm

http://www.cfo-connect.com/images/article/otj-growth-march13.pdf

http://www.askfinancials.com/downloads/ASK_Knowledge_Series_ROCE_9thFeb-11.pdf

Sektörümüz ne kadar karlı?

Hem içeride hem de dışarıda, “kar” kavramında farklı anlayışlar mevcuttur. Genellike üç ayrı kar rakamı yayınlanır:

·         EBITDA veya Operating Surplus: Vergi, amortisman ve faiz öncesi kardır. Şirketin net satış gelirinden, bütün ham ve yardımcı madde giderleri, enerji, nakliye, personel ve genel giderlerin (ofis, bakım, vs) düşülmesi ile hesap edilir.

·         EBIT veya Operating Profit veya Esas Faaliyet Karı: Yukarıda hesaplanan EBITDA’dan amortisman giderleri düşülerek, EBIT bulunur.

·         Net Kar: EBIT’den faiz giderleri ile ödenecek vergilerin de düşülmesi ile hesaplanır.

İki yıl önce gerçekleştirilen, Omüd arama konferansında tespit edilen konulardan biri de yeterli karlılık olmaması idi. Moderatör, öyleyse bu işi niçin yapıyorsunuz demişti. Gerçek şu ki, bugünlerde açıklanan bankacılık sektörü karları kadar, kar üretemeyen bir sektörüz.

Acaba ağlamayı adet mi edindik diyerek; Avrupa ve Amerika’da kar rakamlarını yayınlayan şirketleri araştırdım. Kimi borsaya kote olduğundan detaylı açıklama  yapmış. Bir kısmı ise, ortaklara bilgi notu yayınlamış. Bazı şirketler ise, yıllar arasında, açıkladığı (veya önem verdiği) kar yöntemini değiştirmiş.  Aşağıdaki oranlar, saf olukluya veya saf krafta ait değildir. Şirketin torba, plastik, gazete kağıdı  vb başka işleri varsa onların karları da dahildir. Bulabildiğim raporlardan; kar yüzdelerini hesapladım.

Yalnızca kağıt veya ağırlıklı kağıt üreten bazı grupların karlılık yüzdeleri:

		2010	2011	2012	ortalama
Portucell	EBITDA		25,88	25,67	25,78
	Operating Profit		17,89	19,06	18,48
	Net Profit		13,19	14,07	13,63
Klabin	EBITDA	26,26	26,43		26,35
	Operating Profit	22,41	20,49		21,45
	Net Profit	15,29	4,71		10,00
Stora Enso	EBITDA				yok
	Operating Profit		7,26	6,37	6,82
	Net Profit		3,27	4,53	3,90
Billerud	EBITDA				yok
	Operating Profit		10,45	4,68	7,57
	Net Profit		7,30	6,48	6,89

Kraft üreten Portucell, bu çalışmaya konu olan şirketler arasında en karlı olanı görünüyor. Ayrıca bu grup için, yıllar ilerledikçe karlar azalmış tespiti de yapılabilir. Bu grubun kar ortalama yüzdeleri  ise,

EBITDA	26,07
Operating Profit	13,58
Net Profit	8,61

Şeklindedir. Demekki kağıt üreticileri 26% gibi ortalama Ebitda değeri sağlıyorlar.

Hem kağıt hem de oluklu üreten çeşitli şirketlerin karlılık rakamları şöyledir:

		2009	2010	2011	2012	ortalama
IP	EBITDA					yok
	Operating Profit	10,10	6,69	8,51	7,02	8,08
	Net Profit	2,91	2,64	5,08	2,85	3,37
Duropack	EBITDA	16,10				16,10
	Operating Profit	9,40				9,40
	Net Profit					yok
Thimm	EBITDA			10,40	11,85	11,13
	Operating Profit					yok
	Net Profit					yok
Mondi	EBITDA					yok
	Operating Profit		8,24	9,90	9,32	9,15
	Net Profit		4,47	6,22	4,80	5,16
Dunapack	EBITDA					yok
	Operating Profit		4,79	3,20		4,00
	Net Profit					yok
Smurfit Kappa	EBITDA	12,20	13,50			12,85
	Operating Profit	4,40	6,13	8,02	8,64	6,80
	Net Profit			2,96	3,54	3,25
DS Smith	EBITDA	7,80	8,00	6,76	7,21	7,44
	Operating Profit	3,30	3,44	5,97	6,80	4,88
	Net Profit			4,41	5,62	5,02
RockTenn	EBITDA					yok
	Operating Profit		12,42	6,62	5,76	8,27
	Net Profit		7,69	2,70	2,74	4,38
SCA	EBITDA		10,88	11,94		11,41
	Operating Profit		5,88	7,16		6,52
	Net Profit					yok
VPK	EBITDA		9,22	9,09		9,16
	Operating Profit		4,13	4,49		4,31
	Net Profit					yok
Kapstone	EBITDA			18,21	15,03	16,62
	Operating Profit			7,40	5,83	6,62
	Net Profit					yok

Ebitda açısından en karlısı Kapstone, operating profit ve net profit bakımından ise Mondi en karlı görünmektedir. Duropack, Mondi’den daha karlı görünmekle birlikte makyajlı olduğunu düşünüyorum. Zira, takip eden yıllarda parça parça ve komple müşteri arayışına girdi. Benzeri bir durumun  SCA’da da olduğunu sanıyorum. Hem kağıt hem de oluklu üretenlerin ortalama kar yüzdeleri;

EBITDA	12,10
Operating Profit	6,80
Net Profit	4,24

Şeklindedir. Ülkemizdeki benzer statüdeki iki şirketin (Olmuksan ve Mondi) ortalama karlılık yüzdeleri aşağıdadır. Bu ikisinin sektör ortalamasını yansıtacağına inanıyorum. Rakamlar yalnızca 2012 yılına aittir.

EBITDA	6,83
Operating Profit	4,91
Net Profit	3,46

Tabloya göre, Türkiye oluklu mukavva sektörü, dünyaya kıyasla daha az para kazanmaktadır.

İnceleme sonunda, şu sonuçları çıkarmak mümkündür:

• Yalnızca kağıdı, özellikle kraftı üretmek daha karlı. (Büyük miktarda  hurda esaslı kağıt üretenlere baktım ancak, rakamlarına ulaşamadım.)
• Kutu üretimi arttıkça, kağıdın karı, kutu alıcısına hediye ediliyor. Bu açıdan, en büyük kraft üreticisi IP, çarpıcı bir örnektir.
• Ölçek ekonomisi önemli. Yeterince büyük değilseniz, karlılıkta sürdürülebilirlik azalıyor.
• DS Smith gibi büyük grupların, bütün fabrikalarının veya bütün ürün gruplarının karlılıkları homojen değil.