Yüksek Mukavemetli Ondüle Kağıtları

Oluklu mukavva sektörüne yönelik üretim yapan, hemen bütün kağıt fabrikaları yüksek mukavemetli, HP, high performance, plus, extra, super, power,..vb adlarla ondüle kağıtlarını piyasaya sürmüş durumda. Acaba bunlar gerçek anlamda yüksek performanslı mı, bu işin kriteri ne diye merak ettim ve inceledim.

Yazının bundan sonrasının kolay anlaşılır olması için, bazı teknik kısaltmaların açıklaması şu şekildedir:

CMT (Concora Medium Test, Ondüle Kağıdının Yatay Ezilme Testi) için Medium Fluter (Ondüle Yapıcı) adlı cihaza ihtiyaç duyulur. Medium fluter, laboratuar ortamında ondüle yapmaya yarar. Hazırlanan ondüle numunesi, soldaki resimde olduğu gibi ezilerek mukavemeti ölçülür.

SCT “short span compression test” anlamına geliyor ve 1980’lerin başında İsveç Araştırma Enstitüsü (STFI) tarafından geliştirilmiştir. 15*120 mm ebadındaki kağıt parçası çeneler arasına sıkıştırılmış iki tarafından itilerek, kırılmaya zorlanıyor. Bu testin, diğer mukavemet testlerine kıyasla gramajdan bağımsız olduğu kabul ediliyor. Amerikalı kraft üreticilerinin spesifikasyonlarında, SCT yerine STFI kelimesi kullanılır.

CMT index hesabı ise test sonucunu (N cinsinden) kağıt gramajına bölünerek yapılırken; SCT index hesabı (en aşağıdaki grafiğin kenarında da yazdığı gibi) kN/m cinsindeki değer kağıt gramajının kg cinsinden ifadesine bölünerek yapılıyor.

Yüksek Performanslı Ondüle Kağıtlarına İlişkin Standart
CEPI'nin (Confederation of European Paper Industries, web adresi yazının altındaki ilk linktedir) ikinci linkteki "Cepi Containerboard List of Grades" başlıklı dökümanına göre:

100 gr/m2'nin üzerinde ve NSSC sınıfına girmeyen hurda esaslı ondüle kağıtları 4 gruba/kaliteye ayrılmış. (Bu belgenin 2012 versiyonun da ise 3 kalite bulunmakta idi.) Bu gruplar en iyiden-kötüye,
Medium high performance 2 (koyu yeşil, en mukavim kağıtlar)
Medium high performance 3  (yeşil, altındaki 2 kaliteden daha mukavim)
Medium 1
Medium 2 şeklindedir.

En düşük kalitenin adı "Medium 2" dir. CMT indeksi 1,3 ile 1,6 arasında veya SCT indeksi 13,5 ile 15,0 arasında olan kağıttır. Alt değerden (1,3 veya 13,5) daha düşük kağıtlar ondüle kağıdı bile sayılmamaktadır.

Ülkemizde üretilen kağıtlar Cepi'ye göre nerededir?
Cepi'nin tasnifi CMT veya SCT ayrımı biraz kafa karışıklığına yol açıyor. Eğer ulaşılmak istenen hedef, kutunun çökme mukavemeti (BCT) ise SCT ile çalışmak daha doğru yorum getirecektir. Biz, BCT'ye ulaşmayı düşündüğümüzden, ülkemizdeki belli başlı üreticilerin "yüksek mukavemetli" dedikleri kağıtlarını inceledik ve SCT index değerlerini hesapladık. CMT index değerlerini hesaplamadık, zira Cepi'nin CMT index değerlerini yakalamayan kağıt yok gibidir.

Tablodaki ilk 4 üreticinin sonuçları, gönderilen numuneler üzerinden hesaplanmıştır. 5 ve 6 ise ülkemizde faaliyet gösteren iki yabancı kuruluşun yurt dışında ürettiği kağıtlarına ilişkindir. Tablo şöyle yorumlanabilir:
1 nolu üreticinin kağıtları nispeten kararlıdır. Zira, SCT'nin aşağıdaki grafikte olduğu gibi gramajdan bağımsız olması beklenir. Olması gereken, hem 115'de hem de 135 gramda aynı SCT indexinin çıkmasıdır. Ancak fark çok az olduğu için aynı kabul edilebilir. BU üretici Cepi'nin "medium high performance 2" kalitesini sağlamaktadır.

2 ve 4 nolu üreticinin kağıtları için aynı şey söylenemez. 4 nolu üretici biraz tesadüfen yüksek mukavemet değerleri yakalar gibidir. Her ikisi için daha çok sayıda test yapılması gerekmektedir. Öte yandan gelen numunelerin de bile kararlı sonuç sağlayamayan kağıt üreticisine ne kadar güvenilebileceği ise ayrı bir sorundur.

3 nolu üreticinin 100 gramda Cepi standartında SCT indexi yakalamış olması çok dikkat çekmektedir. Ayrıca aynı üreticinin 100 ile 112 gramının SCT indexleri kararlı ve 20'den yüksektir. Bu üretici de "medium high performance 2" kalitesini üretmektedir. 100 gram üretmesi ilave kalitesidir. İncelediğimiz kağıt üreticileri arasında en güvenilir fabrikadır.

5 ve 6 nolu yabancı kağıtçıların (her ne kadar büyük ve/ya ünlü de olsalar) yaptıkları kağıtlar, bizdekilerden açık ara farklı/iyi/mukavim değildir.

Sonuç ve Yorum:
Yüksek mukavemetli kağıtlarda, hem CMT'yi hem de SCT'yi esas almak hatalı sonuçlara neden olabilir. Beklenti BCT ise CMT'yi fazla dikkate almamak gerekir.
Aynı üreticinin aynı cins kağıtları arasında SCT index hesabı farklı sonuçlar veriyorsa, SCT biraz tesadüfen tutuyor olabilir dikkatli olmak gerekir.
Oluklu mukavva kutu alıcısı nasıl BCT değeri ile kutu alıyor ise, kağıt üreticisine SCT değerini/indexini tarif edip-benzer şekilde kağıt alınmalıdır.
Son Söz
Kağıdın adını değiştirmek, onun (kağıdın) mukavemetini arttırmaz.

Yazıda geçen web adresleri:
http://www.cepi.org/
http://www.wco-containerboard.org/newsdocs/downloads/