Önce
Fefco
·
2016’da
Avrupa’da (biz dahil) 43.948 milyon m2 (yaklaşık 44 milyar m2) veya 22.620 bin
ton (22,6 milyon ton) oluklu mukavva satılmış.
·
Bu
kadar ambalajı, toplam 401 şirketin 672 fabrikası üretmiş-satmış.
·
Ortalama
gramaj 2015’e göre 1 gram azalarak; 515 gr/m2 olmuş.
·
Hiç
beklemediğim şekilde özel kesimli kutu satışları, toplam satışın 42,7%’sine
gerilemiş. Halbuki önceki yıl 43,1% imiş. Yine şaşırdığım bir husus, levha
(yarı mamul) satışlarının 17,3%’den 18,5%’ye artmış olmasıdır.
·
Esmer
ve beyaz kraft liner kullanımı artarken, NSSC tüketimi azalmış. Esmer kraft
14,8% oranında, yani 2.824 bin ton kullanılmış .
· Fefco üyelerinde 78.777 kişi istihdam edildiği açıklanmış. Bunlardan 52.500
kadarı üretimle ilgili çalışıyormuş. Üretimde çalışanlara göre kişi başına
837.000 m2 üretilmiş. Ülkeler arasındaki çalışma süreleri farklılıkları da
dikkate alındığında; çalışan başına saatlik üretim 381 m2/adam-saat olmuş. Bu
rakam önceki yıl 378 imiş.
·
Metrekare
ve ton cinsinden ülke sıralamaları aynı kalıyor. Almanya 5.115 bin tonla en
büyük üretici, onu sırasıyla İtalya, Fransa, İspanya, İngiltere (Birleşik
Krallık) ve Türkiye takip ediyor. İngiltere’yi bu sene mutlaka yakalar ve
beşinci oluruz.
·
Üretilen
oluklu mukavvalar nihai tüketim yerlerine göre tasnif edildiğinde, gıda
ambalajları 26,4%, levhacılara yapılan satışlar 14,0%, yaş meyve-sebze kutuları
8,5% ve içecek ambalajlar 7,1% ile en çok satış yapılan sektörlerdir.
·
Avrupa’da
en çok B dalga 36,2% ve CB dopel 22,0% satılmaktadır. C dalga 15,6%, E dalga
13,3% ve mikro dalgalar 1,0% seviyesindedir. Genel toplamda 11,9% oranında adı
belirtilmemiş dalgaların (A, AB, BE, AC, ABC,…vs) kullanıldığı açıklanmaktadır.
·
4
ve üzerindeki renk basılmış kutu miktarı oransal olarak en çok Norveç’tedir.
Sırasıyla Almanya, Polonya ve Avusturya 11,8%, 11,4% ve 9,3% oranlarında 4 ve
üzerinde renk basılmış kutular üretmektedir. Renk sayısı ayrımı veren ülkelerde
baskısız veya tek renkli kutu miktarı, toplam miktarlarının 50%-73%’üdür. Yani
Avrupa’da işlerin yarısından fazlası maksimum tek renklidir.
Şimdi de Ülkemize
Bakalım
·
2016’da
Türkiye’de 2.022 bin ton veya 3.886 milyon m2 (yaklaşık 3,9 milyar m2) oluklu
mukavva ambalaj satılmış.
·
Yalnızca
Omüd üyesi 31 şirketin, 49 fabrikasında 55 oluklu hattı çalışmaktadır. Aynı yıl
ülkemizde 100 kadar şirketin, 110 fabrikasında kurulu 132 oluklu hattının
üretim yaptığını tahmin ediyorum. (Şirket ve fabrika sayıları benim
tahminimdir. Zira 2013 sonunda oturup-bütün oluklu hatlarını tek tek
saydığımda; 103 şirket, 124 fabrika ve 130 oluklu sonucuna ulaşmıştım.
Dolayısıyla 100, 110 ve 132 rakamlarını minimum kabul etmek gerekir.)
·
Ortalama
levha ağırlığı, önceki yıla göre 8 gram kadar artışla 520 gr/m2 olarak
gerçekleşmiş. (Omüd üyesi olmayanların bilgileri eksik olduğundan, Omüd
rakamlarını Türkiye toplamı veya ortalaması kabul ettim.)
·
Ürün
cinslerine göre satışlardaki değişim, Fefco’ya paralel seyretmiş. Özel kesimli
kutu satışları 2015’e göre 2 puan kadar azalarak 31,3% olmuş. Levha satışları
ise 2 puan kadar artışla 21,6% olmuş.
·
Esmer
kraft tüketimi 1,6 puan azalarak 316 bin tonu geçmiş ve 18,1% olmuş. Beyaz
kraft tüketimi önceki yılla aynı kalmış. NSSC tüketimi 5,9% ile 103 bin tonu
geçmiş. 2015’de olmayan SC Fluting adı verilen (tahminimce yüksek mukavemetli
fluting olsa gerek) kağıdın tüketimi 17,3% (12 puan sıçrama) yani 301 bin ton
olmuştur.
·
Omüd
üyelerinde toplam 7.472 kişi çalışıyormuş. Üye olmayanları da dikkate alarak,
sektörde toplam 9.640 kişi çalıştığını tahmin ediyorum. Bunun 7.420 kişisinin
üretimde çalıştığını hesapladım. Omüd üyelerinin üretimde çalışanlarına göre kişi başına üretim
676 bin m2 olmuş. 2015’de ise 651 bin m2 imiş. Çalışma saatlerine
indirgendiğinde 2015’de 319 m2/adam-saat iken 2016’da 330 m2/adam-saata
yükselmiş.
·
Oluklu
mukavvanın nihai tüketim sektörleri dikkate alındığında, 29,3% ile gıda
ambalajları ilk sırada yer alıyor. İkinci en büyük kullanıcı 15,9% ile
levhacılardır. Yaş meyve ve sebze kutuları ise 6,5% ile üçüncüdür. Önceki rapora göre
gıda ambalajlarında azalma, diğerlerinde artış söz konusudur.
·
Ülkemizde
en çok çift dalga (mikro dopel dahil olmalı) 55,4%, sonra C dalga 20,8% ve B
dalga 15,9% satılmaktadır. Kalan 7,9% ise mikro dalgalar ile A ve triplexin
toplamıdır.
İstatistikleri
Yorumladığımda
·
Ülkemizde
bir ölçek sorunu olduğu açıktır. Hat başına, fabrika başına veya şirket başına
satış rakamları, Avrupa’nın çok altındadır. Buna karşılık yalnızca Omüd
üyelerinin ortalamaları, Avrupa’dan bir tık daha iyidir.
·
Özel
kesimli kutu satışlarının azalması, eskiden ful kalıpla kesilen kutuların giderek
parsiyel kalıplarla kesilmesinden kaynaklandığını düşünüyorum. Levha
satışlarının artması ise sipariş lotlarının düşmeye devam ettiği bir dünyada
gayet normaldir. Levha işleyen atölyelerin azalmayacağı gayet açıktır.
·
Esmer
kraftın da giderek azalmasını beklememek gerekir. Yeni kağıt teknolojileri ne
kadar iyi kağıt üretse de kraftın sıfıra inmesi mümkün değildir. Avrupa’da ki 14,8%’lik esmer kraft oranına ülkemiz de yaklaşacaktır.
·
Sektörümüz
otomasyonu kullandıkça kişi başına üretim verimliliği artacaktır. Kişi başına
saatlik üretimde, ülke olarak oldukça geriyiz. “Küçük olsun benim olsun”
kafasıyla kurulan küçük ölçekli fabrikalar maalesef verimliliği düşürmektedir.
·
Avrupa’ya
kıyasla bizde daha çok gıda ambalajı üretiliyormuş gibi dursa da, rakamları yanlış
topladığımızdandır. (Omüd bu bilgileri alırken, Fefco’ya paralel hareket etse
çok faydalı olacaktır. Omüd’ün kuruluş yıllarında set edilen istatistikleri
gözden geçirmenin zamanı gelmiştir. Geçmişte faydalı görülüp-toplanan bazı
bilgilerin artık kimseye faydası yoktur.) Çiçek ve süs bitkileri gibi bazı
ayrımlar Fefco’da yoktur. Yaş meyve ve sebze kutuları Fefco’da 8,5% iken
ülkemizde 6,5% civarındadır. Oluklu mukavvaya girmesi gerekirken, halen
ambalaja girmeyen yaş meyve-sebzeler bulunmaktadır. Kayıt dışını kayıtlı
çalışmaya zorlamak yerine, kanun zoruyla yaş meyve-sebzeyi oluklu mukavvaya
koymaya çalışmanın nasıl sonuçlanacağını da çok merak ediyorum.
·
Ülkemizde
çift dalgaların çok kullanılması, C’nin B’den fazla olması eski kağıt
makinelerimiz ile küçük/iptidai kutu makinelerimiz sayesindedir. Eski kağıt
makineleri daha düşük gramaj üretemezken, levhacıların kullandığı eski
teknolojili kutu makineleri oluklu mukavvanın canını çıkardığından; nihai
müşteriyi daha kalın kutulara zorlamaktadır.
·
Basılan
renk konusunda da ülkemizde bilgi toplanmamaktadır. Eğitimsiz ve kötü yönetilen
satış ekiplerinin dolduruşuna gelen şirketler, gerekli-gereksiz çok renkli
makinelere yatırım yapmaktadır. Ortalama 2,5 renk basan, 6 renkli makineler
kaynak israfından başka bir şey değildir.
Fefco 2016
istatistiklerinin linki:
