Ertesi gün bu sefer, o şirketin sahibi kişi geldi ve benzeri şeyleri konuştuk. Merak ederek şu anda kaç kutu yaptıklarını, ayar sürelerini vs sordum. Bunun üzerine şirket sahibi, ilgili yöneticiyi arayıp-telefonu bana verdi. Yöneticiyle konuşurken, şu rakamları not etmişim:
Ayar süresi 30-40 dakika
Vardiyada 7-8 ayar
8.500 kutu/vardiya
Baskısız veya küçük bir baskılı çok sayıda
sipariş
Çok sayıda az adetli işleri var ama yeni
girilecek lotlu bir müşteri grubu da var
Hiç düşünmeden kendisine, ayar sürelerinden
tasarruf etmek üzere, piyasada “box maker” olarak adlandırılan az adetli işleri
çalışan makineleri de düşünmesini önerdim.
Bu makinelerden ilk aklıma gelenlerin
linkleri yazının altındadır. Bu türlü makinelerin başka üreticileri de olduğu
gibi makinelerde kutuyu kullanan/dolduran yere kurulacaklar ile kutu
fabrikasına kurulacaklar ayrımı da var. Aşağıdakiler ebatlanmış levha (safiha)
çalışırken, çoğunlukla mobilya fabrikalarına kurulan sonsuz levha (zikzaklı
levha, fan-fold) ile çalışanları da bulunmaktadır.
Daha sonra düşündüğümde şöyle bir yaklaşımın
daha mantıklı olduğuna karar vererek, paylaşayım dedim.
Mevcut Durumun Tespiti
Amacıyla aşağıdaki gibi bilgileri toplamak
gerekir. Logo veya kod gibi basit baskılar için renk sayısını “sıfır” girmek
doğru olur. Belli bir dönemde (bir yıl) çalışılan tüm siparişleri bu şekilde
sıralamak gerekir.
Hangi siparişleri çalışıyoruz? Ayar süreleri
nedir? Bu siparişlerin çalışma hızları nedir? Zor/kolay işler hangileridir?
Siparişler belli sürede kaç kere tekrar ediyor? Renk sayıları, ortalama baskı
rengi? Kulak tipi? …gibi sorulara Excel’de özet tablo hazırlayarak cevap
verilebilir.
Tablodan yola çıkılarak, ayarı uzun süren
işler (renk sayısı, kalınlık, levha ebadı, kulak tipi gibi çeşitli açılardan),
en çok tekrar eden işler, çalışma hızının düşük olduğu veya tersine yüksek olan
işler,…pek çok istatistik hazırlanabilir. Çok tekrar eden işlere öncelikle
bakmak daha faydalı olacaktır.
İstatistik bir tespittir, ondan yola
çıkılarak önlemler/çözümler geliştirilmelidir. Yavaş giden işlere farklı fiyat
uygulamasından, kolay işlere indirim yapmaya, bazı işlerin rotasını (yani
çalıştığı makineyi/metodu) değiştirmeye,…kadar pek çok çözüm bulunabilir.
İşletme körlüğü bir gerçektir. Yöneticiler bazen alışkanlıkla aynı işleri aynı makinelere
yüklerler. Örneğin yüksekliği fazla olan (mesela kombi kutusu gibi) bir
siparişi in-line olarak üretip-yapıştırmak genellikle sıkıntılıdır ve çok
fireye neden olur. Bunun yerine kestikten sonra müstakil bir yarı otomatikte
yapıştırmak her zaman daha ucuz olmuştur. Benzer şekilde logo/kod baskılarını
ayrı bir operasyonda el ile (numaratör, sticker) veya yarı otomatik yapmak
(laser yazıcı) belki klişe ve ayar
maliyetinden çok ucuza gelebilir.
Sürekli ama çok küçük partilerle tekrar eden
siparişleri 2-3 partilik miktarlarda üretip-stoktan sevk etmeye (bu sayede ayar
sayısı ve süresini azaltma), yüksekliği az olan yarım a boxları (Fefco 0200)
ikili üretip-sonra giyotinle ikiye bölmeye kadar çok sayıda çözüm
geliştirilebilir. Bu türlü yani yüksekliği az olan yarım a box sipariş çoksa
in-line makinenin ucuna paket halindeyken bölen makineler de bulunmaktadır.
Asıl cevap verilmesi gereken sorular ise
alınacak makineyi tarif edecek hususlardır:
Bunun için çalışılan siparişleri açılım enine
göre sınıflandırmak lazımdır. Çalışılan bütün açılım enlerini de işleyebilecek
bir makine düşünmek hatalı bir çözüm olabilir. Mümkünse minimum ve maksimumlara
ayrı çalışma metotları geliştirilmelidir.
Baskılı işlerin ayar sayısı fazla ise hızlı
ayar yapan makine bakılmalıdır.
Renk sayısı, çalışma genişliği, dalga cinsi
(burada hem E hem de ACB dalga anlamındadır) fazlalaştıkça makine fiyatı
artacaktır. Dolayısıyla ilk yapılması gereken elimizdeki ve alınma ihtimali
olan siparişleri kategorize etmek olmalıdır.
Tablo çok basit gibi görünse de alınacak
makinenin çalışma limitlerini belirlediğinden çok önemlidir. Genellikle işin
kolayına kaçılıp-bütün ebatları çalışacak tek makine seçilir. Bunun yerine
tabloyu belli ebatlarda çalışan makinelere göre (örneğin 60*160 cm, 120*240 cm)
özetlemek gerekir. O makinenin çalışamayacağı kutuların nasıl (daha doğrusu
diğer hangi makinede) üretileceğini de planlamak lazımdır.
Makine almasak olmaz mı?
Ben olsam öncelikle bu seçeneği
değerlendiririm. Bunun için üretim miktarını arttırmak gerekir. İlk olarak
operatörün makineyi yeterli hızla çalıştırmadığı akla gelse de gerçekte zaman
kayıplarını azaltmadan hızı arttırmanın etkisi görülmez. Etüt etmek ve izlemek
gerekir. 30-40 dakikalık ayar süresi, ekibin çok iyi organize olmasıyla (lastik
değiştiren yarış arabalarındaki gibi) ayar süresi kısalabilir. Ayrıca üretim
sırasındaki duruş sayısı ve nedenleri de incelendiğinde mutlaka iyileştirilecek
husus çıkacaktır.
Deneyimlerime göre operatörün saplantısı da
olabilir. Kafasında belli ayar sayısı ve/ya üretilen kutu sayısı sınırı
olabilir. Eğitmek ve belki teşvik etmek faydalıdır. İş hayatına yeni
başladığımda, operatörün daha hızlanmak istediğinde; bağlanmış kutuları palete
dizen yardımcısının onu yavaşlamaya zorladığını fark etmiştim. O yıllarda
otomatik levha besleme ve otomatik palete dizme sistemleri olmadığından, daha
fazla üretememenin önündeki engeller bu işleri yapan kişilerin yorulması idi.
Özetle
Önce ormanı tarif etmek gerek, çalışılan
işlerin dağılımı.Sonra işlerin tasnifi, zor/kolay, hızlı/yavaş.
Varsa zor ve yavaş işlere ilave çözümler, makine değişimi, metot değişimi.
İşlerin gruplanması ve makine ebat seçimi.
Az adetli işler için makineler:
https://www.bcscorrugated.com/products/post/boxmaker/http://www.boxmatpro.com/
http://www.solarco.cz/en/
http://www.mecanelec.com/
http://www.bizzozeromica.it/EN/PRODOTTI/clever-boxmaster-2750.php
http://www.corrugated-machines.com/fileadmin/user_upload/IMPS_Boxking_GT_English_brochure.pdf
