Tekrar Kullanılabilen Oluklu Mukavva Ambalaj Örnekleri

Önceki yazıda tekrar kullanılan oluklu mukavva ambalajlar konusunu araştırdığımda, oluklu mukavvadan ziyade plastik kutuları bulmuştum. Şimdi ise tamamen oluklu kutu modellerine odaklandığımda, tespit edebildiğim örnekleri paylaşacağım. Bazıları gerçekten fiilen tekrar kullanılan ambalajlar iken bir kısmı benim düşündüklerimdir.

Bulduğum modellerin çoğunu, kaynaklardaki linkten aldım. Bu çalışma, konuya geniş bir bakış açısı sunuyor ve oldukça faydalıdır.

Cips ve Hafif Çerez

Yukarıdaki modelde kutunun altı dip kilitlidir. Ülkemizdeki bir büyük cips üreticisi ise maliyet avantajı getirdiği için standart kutu modelini tekrar kullanmaktadır. Dağıtım aracındaki görevli ya yeni getirdiği kutuları boşaltıp geri almakta veya önceki seferden kalan kutuyu geri almaktadır.
Kutunun ücretini ürün faturasına eklemek veya dağıtımı yapan görevliye prim vermek sistemin iyi gitmesini temin etmektedir.

Depolar Arası Taşıma

Üç parçadan oluşan bu setin için bir çevre takviye vardır ve aşağıdaki modül örneğine benzemektedir. Şirketler genellikle daha sağlam olduğundan metal veya sert plastik rijit (katlanamayan) konteynerleri tercih etmektedirler ama dönüş nakliyesi çok pahalı olmaktadır. Halbuki iç takviyeyi katlayıp, yatay vaziyette kutu içine koymak toplam hacmi oldukça azaltmaktadır.

Katlanabilen Bliss

Hem ambalajlı hem de dökme, tahminen 20 kiloya kadar ürünleri sevk etmek ve sonrasında geri alıp-tekrar kullanmak için iyi bir çözümdür. Blissin katlanmış hali resmin sağındadır.

Gaylord Konteyner

Buzdolabı gibi büyük ebatlı makine ve eşyaları taşımak için iyi bir örnektir. Dört panel katlanıp alt ve üst tavanın arasına konulduktan sonra bağlanabilir ve geri gönderilebilir. Gaylord büyük kutulara verilen genel bir isimdir, resimdeki kutuya özel değildir.

Paletli Kutu

Kutunun hiçbir özelliği yoktur ve Fefco 201’dir. Ancak dar yüzlerinin ortasında yüksekliğe paralel ve kutu dışından verilen izlerle akerdiyon gibi katlanabilmektedir. Sağ resimdeki görüntünün oluşabilmesi için gerekirse alt ve/ya üst kapakların içe katlanması düşünülmelidir.

Modül

 
Otomotiv sektöründe yoğun olarak kullanılan modül, paletin üzerine çakılan gövde, çevre takviye ve şapkadan oluşmaktadır. Sağ üstteki gibi yükleme tarafı açık veya içine girecek parçaya göre çift takviyeli veya köşebent ilave varyasyonları mevcuttur. Müşteriye en alttaki gibi gitmekte kullanımdan sonra da aynı şekilde geri göndermek mümkün olmaktadır.

Oktabin

Preform şişe/kavanozları üretildikten dolum yapılacağı yere taşımak amacıyla geliştirilmiş, taban ölçüsü palet ebadındadır. İçine granül halinde plastik vb maddeler konulduğunda yüksekliği 2 metreyi aşabilir. Ülkemizdeki bir meşrubat üreticisi oktabinleri 6-8 kere döndürmektedir. Alt üst şapkaları farklı modellerde üretmek mümkündür. Alt şapkayı elimine eden ve tabanı yukarıdaki katlanabilen bliss gibi olan model de yapılabilir.

Teleskopik, Yarım A-Box

Eskiden yaş meyve, soğan/sarımsak gibi ürünler için daha çok kullanılan kutu modeli idi. Geri döndürmek için kapaklardaki bantları sökmek veya kesmek gerekir.

İspanyol Tipi

Altında bant olmadığı için teleskopikten daha avantajlıdır. Yaş meyve-sebzeler ile patates-soğan gibi bazı kuru sebzelere çok uygundur. Tabanı yekpare olduğundan ağır ürünleri taşımaya çok elverişlidir.

Elle Katlamalı, Geniş Yüz Tek Cidar

 
Yaş meyve-sebze ambalajıdır ve tekrar kullanmaya uygun bir modeldir.

Elle Katlamalı, Geniş Yüz Çift Cidar

 

Önceki modelden çok daha dayanımlıdır ve aynı amaçla kullanılabilir.

Elle Katlamalı, Dar Yüzler Takviye Edilmiş

 
İsrail’de (belki başka yerlerde de) ülke içinde tek kullanımlık olarak yaygın olsa da solda adamın ellediği bölümler yapıştırılırsa veya virjin kağıtlarla üretilirse tekrar kullanılabilecek bir modeldir. Sağda kurulmuş hali bulunmaktadır ve baskılardan anlaşılacağı üzere çeşitli meyve ve sebzeler için üniversal olarak kullanılmaktadır.

Dört Nokta Yapıştırmalı ve Büzüşen Taban

Kutu tabanındaki çeşitli izlerden yukarıdaki bliss gibi yatay hale gelmektedir. Üzerine elle katlanabilen veya dört nokta yapıştırmalı şapka düşünülebilir.

Oluklu Mukavva Kutuyu Tekrar Kullanabilmek İçin
Baştan bazı prensipleri koymak, ön kabuller yapmak gerekir:

• Düşük gramajlı veya hurda esaslı kağıtlardan yapılmış
• Tekrar kullanmaya uygun şekilde tasarlanmamış
• Üzerinde çok fazla baskı olan
• Dış kağıdı beyaz ve kirlenmeye müsait ortamlar olan
• Dolum veya kullanım sırasında ıslak ortamlarda bulunan
• Çok ağır ve keskin köşe/kenarlı ürünleri taşıyan
• Geri toplanması iyice planlanmamış olan
• Geri gelen ambalajın kontrol edilmesi, elden geçirilmesi olmadan

Kutuları tekrar kullanmak pek mümkün görünmüyor.

Sonuç Olarak

• Mevcuda göre daha mukavim kutu. Virjin kağıtlar öne çıkıyor.
• İyi bir toplama, kontrol mekanizması. Süper market zincirleri avantajlı görünüyor.
• Öncelikle büyük kutular ama yaş meyve sebze ambalajları dahil. Tasarımı gözden geçirmek şart.

Tekrar kullanılan ambalaj sistematiği kurulabilir.


Kaynaklar

https://www.tappi.org/content/Events/10CORR/Papers/2%20Using%20Corrugated%20as%20Reusable%20Containers_McLeod.pdf

Tekrar Kullanılan Kutular

Geçen ay, Omüd yönetim kurulunda oluklu mukavva kutunun tekrar kullanımı (reuse) konusu geçti. Fefco’nun son teknik seminerine katılan üyeler, eskiden geri dönüşüm (recycle) çok konuşulurken bu kez, yerine göre tekrar kullanımın vurgulandığını anlatılar. Yıllardır hep geri dönüşümü vurguladığımız için konu ilginç geldi, araştırdım.

“Tekrar kullanım” araması yapıldığında öne çıkanlar şu şekildedir:

Plastik Kasa ve Kutular

Sert plastik ve plastik oluklu malzemelerden yapılmış; katlanıp-küçülebilen, iç-içe geçebilen veya olduğu gibi geri dönen ambalajlar. Plastik olukludan yapılanlar, genellikle oluklu mukavva kutular gibi yatay hale gelebiliyor.
Plastik olukludan yapılmış ve bulaşık makinesinde yıkanabilen pizza kutusundan, kiralanıp-taşınma sırasında kullanılan kutu servislerine kadar kullanım alanları mevcuttur. En ilginç kullanım alanlarından biri ise online olarak alınan ve iade edilmek istenen ürünlerin, topluca ve plastik kutularla ilgili satıcılara gönderilmesi servisi “Happy Returns” (1) olarak göze çarpıyor. Tüketici iade etmek istediği ürünü, alış veriş merkezindeki Happy Return noktasına getirdiğinde iade tamamlanmış oluyor. Tüketicinin ambalajlamak ve kargoya vermek gibi yüklerden kurtulması sağlandığı gibi satıcı da iade almayı outsource etmiş oluyor.

İkinci Kere Kullanılan Oluklu Mukavva Kutular
Kaynakların ikinci sırasında Salazar Packaging’in bir videosu var. Burada kullanılmış kutunun nasıl tekrar kullanılacağı açıklanıyor. Videoya göre kutunun kulak yapıştırması iki tane çift yönlü bant ile sağlanmış.

Kutu açıldıktan sonra, kulak da açılıyor ve ilkinde aktif olmayan bandın, üzeri açılarak kulak yapıştırılıyor. İlk seferde kutu dışında olan baskılar ikincide kutu içinde kalıyor. Bu çözüm nispeten küçük ve tek dalgalı kutulara uygulanabilir görülüyor.

Çok Kere Kullanmayı Sağlayan Aparatlar

Oluklu mukavva ambalajı tekrar tekrar kullanmayı sağlayan, üstteki resimlerdeki aparatlar, kutunun üst kapaklarını fermuar gibi bir arada tutuyor. Anladığım kadarıyla plastik ve benzeri maddelerden yapılmış olan bu tutucular, üst kapakların bantlanmasına gerek bırakmıyor. Buna ilişkin yine Salazar Packaging’in videosu (3)’dedir. (4) ve (5) numaralı kaynaklarda bu aparatların ne denli faydalı olduğunu açıklayan yazılar var.

Ambalaj Harici Bir Şeyler Dönüştürme Önerileri

Kullanılmış kutuyu, ambalaj harici bir amaçla kullanmaya yönelik çok sayıda kullanım alanından bahsediliyor. Yukarıdaki iki örnekte kitaplık ve oyuncak uçak haline getirilmiş kutular bulunuyor. (6) ve (7) numaralı kaynaklarda ise bunlara benzer tavsiyeleri veriyor. İnternette, gelen Amazon kutularını nasıl değerlendirelim gibilerden çok sayıda (bana göre önemli bölümü kullanışsız) tavsiyeleri bulmak mümkündür.

Kağıt Esaslı Tekrar Kullanılabilen Kutular

Yukarıdaki kutu çeltik saplarından elde edilmiş, gıda temasına uygun (8) ve tek kullanımlık take away kutuları yerine düşünülmüş. Ofisten verilen yemek siparişlerinde kullanılıyor ve üzerindeki barkod vasıtasıyla kime gittiği ve geri gelip-gelmediği takip edilebiliyor. Geri gelenler yıkanıp-tekrar kullanıma sokuluyor.

Tekrar Kullanımın Faydaları ile Ekonomisinden Bahsedenler
Kutuların tekrar kullanılması, maliyet tasarrufu, atıkların toprağa gömülmesine engel olma, yeni hammadde üretilmemesi suretiyle çevreyi koruma ve enerji tasarrufu sağlama gibi dört önemli fayda sağlıyor. (9)
Bazı şirketler, tekrar kullanım konusunu kendilerine iş edinmişler. (www.gearedforgreen.com) Geri alınan ambalajların toplandığı depolarda, ambalajların tasnif edilip-tekrar kullanılabilirliğinin kontrol edildiği ve sisteme geri verildiği modeller geliştirmişler. Önerdikleri çözümlerde plastik ambalajlar öne çıksa da çok güzel maliyet analizleri yapmışlar. (10)

Sonuç Olarak
Tekrar kullanım henüz oturmamış bir kavram gibi duruyor. Çözümler önemli oranda plastik ambalaja dayandırılıyor. Oluklu mukavva kutunun tekrar tekrar kullanılabilmesi için herhalde öncelikle normalden biraz daha mukavemetli ve belki biraz da virjin kağıtlarla üretilmesi gerekiyor.

Kaynaklar:

(1)        https://www.forbes.com/sites/joanverdon/2019/08/27/how-to-reinvent-returns-think-outside-of-the-cardboard-box/#79ada33816d0

(2)        https://www.youtube.com/watch?v=YlXN3vR1TiY&feature=emb_title

(3)        https://www.youtube.com/watch?v=nils2oQJH4k&feature=emb_title

(4)        https://www.mmh.com/article/reuse_corrugated_cardboard_boxes

(5)        https://www.packagingdigest.com/supply-chain/reusable-boxes-save-hvac-controls-manufacturer-106000-2018-03-20

(6)        http://innovations.prattindustries.com/2019/04/11/prepare-for-earth-day-ways-to-reuse-corrugated-boxes/

(7)        https://blog.ecoenclose.com/10-creative-ways-reuse-corrugated-boxes/

(8)        https://www.positive.news/environment/reusable-takeaway-boxes/

(9)        https://sciencing.com/benefits-reuse-4586.html

(10)  http://gearedforgreen.com/2017/07/13/reusing-used-cardboard-boxes-is-not-only-more-sustainable-than-recycling-it-can-be-more-profitable-too/

Oluklu Mukavva Kağıdı Fiyatları Ne Olur?

Son haftalarda en çok muhatap olduğum soru bu. Müşteriler de, satıcılar da bunun cevabını bilmemi bekliyor. Son olarak hafta içinde tekrar sorulunca, Barış Pınarı Harekatı başladıktan sonra, düşüncelerimi yazayım dedim.

Enerji zammından sonra, normalde Ekim başında kağıt fiyatları artmalıydı. Sanırım büyük oyuncular kapasitelerini doldurmak ve küçük kağıt üreticilerine zarar vermek (yani onları durmaya/kapanmaya zorlamak) amacıyla, beklentimin aksine indirime gittiler. Bu arada orta büyüklükte diyebileceğim 80-100 bin ton/yıl kapasiteye sahip iki kağıt fabrikası onar günlük duruş açıkladı. Daha küçük kapasiteli olanlar ise normal olarak çalışmaya devam etti.

Kağıt fiyatının düşmesi ilave talep yaratmıyor, şirketler karlılıklarından ödün veriyorlar. Nakit akışı iyi olanlar, az karla çalışmaya razı olurken; nakit akışı kötü olanlar durarak mı daha az para kaybederim, çalışarak mı şeklinde bakıyor. Kağıt fiyatı öyle bir noktaya geldi ki bundan sonrası, kağıt fabrikasının müşterisine üste para vermesi anlamına geliyor.


Arz-Talep Dengesi

Merkez bankalarının parasal genişleme yaptığı dönemde, dünya genelinde tüketim artmıştı. Şirketler, ucuz finansman bulabildiğinden yeni yatırımlar yaptılar. Ancak para bolluğu artık bitti ve dünya genelinde bir yavaşlamadan bahsediliyor.

Oluklu mukavva kağıdında da çok fazla yatırım yapıldı. 2021 sonuna kadar devreye girecek kağıt makineleriyle 5 milyon ton kapasite fazlalığı hesaplanıyor. Dünya eskiden olduğu gibi büyümeye devam etse iki üç yıl içinde arz-talep dengesi oluşabilirdi ama artık büyümüyor, tersine resesyon riski var.

Öte yandan Çin büyümeye devam ettiğini anons etse de gerçekte küçülüyor olabilir. Zira geçen yıla göre 8-9 milyon ton daha az atık kağıt ithal etmesine rağmen, kağıt ithalatında bir artış yok. Yılın başlarında ülkemizden de kağıt ithal ettiler ama şu an için sanki içerde ürettikleri kağıt bile kendilerine yetiyor. Türkiye’den bugünlerde “kağıt satalım” tekliflerine, “bizde çok var biz size satalım” cevabı veriyorlar.

Çin’in daha az atık kağıt ithal etmeye başlaması, batıda atık kağıdın toprağa gömülmeye başlanması ve bazı yerlerde toplamama eğilimi baş göstermesi uzun dönemde kağıt maliyetlerini arttıracaktır. Şu an için asıl önemli sorun, fazlalık atık kağıt, hem kendi fiyatını hem de kahverengi kağıt fiyatını baskı altına alıyor.

Çok Fazla Politik Belirsizlik

Dünyanın tekrar büyüme trendine girmesinin önünde bazı büyük belirsizlikler var:

Ticaret savaşları, toplam ticareti azaltıyor. Kısa ve uzun vadede ülkelere farklı etkileri oluyor. Kısa vadede popülist yöneticilerin lehine olsa da orta/uzun vadede herkesin aleyhine olacak. Ticaret savaşları vesilesiyle konulan vergiler, ülkeleri içe kapanmaya veya yeni ortaklıklar kurmaya zorluyor. ABD’nin Çin’e olan kağıt ihracatında son bir yıllık dönemde %26 azalma olmuş.

Çin kağıt sektörünü ülkesinin dışına itiyor. Çinli şirketler hem yakın bölgelerde hem de ABD gibi uzak yerlerde kağıt fabrikaları satın alıyor veya sıfırdan kuruyor. Bu şekilde dünya üzerindeki atık kağıt, oluklu mukavva kağıdı akışları yön değiştiriyor. Yakın zamanda örneğin Vietnam gibi bazı ülkeler (Çinlilerin kağıt yatırımlarıyla) önemli kağıt ihracatçısı haline gelebilecek.

Yavaşlayan Avrupa ekonomisi, ülkemiz açısından olumsuzluk teşkil ediyor. İhracatımızın çoğunluğunu yaptığımız Avrupa’daki gelirin azalması, mallarımıza olan talebi de azaltacaktır.

Ülkemize Has Riskler

Barış Pınarı Harekatı’nın ne kadar süreceği ve doğuracağı sonuçlar yabancı turist sayısını etkileyecektir. Harekatın uzaması, (Allah saklasın) terör olayları görülmesi insanları karamsarlığa iteceğinden zaten azalmış olan talebi daha da olumsuz etkiyebilir.

ABD’nin yaptırım uygulaması ekonomimizi etkileyebilir ve kurları yükseltebilir. Kurların yükselmesi içerde enflasyonu ve maliyetleri arttırır. Ayrıca enerji giderlerimizi de yükseltir. Yabancı para cinsinden borçlu olan şirketler işlerini sürdürmekte zorlanır.

Son haftalarda tekrar duyulmaya başlayan konkordato/iflas haberleri şirketlerin ödeme güçlüğünde olduğunu anlatıyor. Bazı analistler, konkordato dosyalarının yıl sonuna doğru sonuçlanacağını ve iflasların artacağını anlatıyor.

Atık kağıda vergi ve/ya kota gelmesi durumunda iç piyasadaki atık kağıt fiyatı artacaktır. Ayrıca ithalat da pahalılaşmış olacağından, üretilen kağıdın maliyeti artacaktır.

Toparlarsam

Dışarıda kağıt fiyatı (yabancı parayla) biraz düşecek veya stabil kalacaktır. İçerde ise kur, enflasyon, maliyet artışıyla artmak durumundadır.
Oluklu mukavva talebinde daralma devam ediyor. Büyük kağıtçılar, kendilerine gelmeyen talebin başkasına gittiğini (hatalı olarak) düşünmeye devam ederse; yıl başına kadar fiyatın bu seviyelerde kalması da mümkündür.

Adam Yetiştirmeme Üzerine Bir Hikaye

Sanırım 1992 yılıydı. Kaplamin’de o zaman genel müdürün, üç yardımcısı ve onların da altında toplam sekiz müdür vardı. Şemaya göre her müdürün iki şefi varken şefliklerin yarısı boş idi. İş hacmine göre organizasyon yapısı çok büyüktü ve bazı yöneticiler gerçekte görevlerini yapmıyorlardı. Murahhas azanın baskısıyla, genel müdür ileride daha büyük sorumluluk yüklenme ihtimali olan iki müdürü öne çıkarıp, performansından memnun olmadığı diğer ikisinden de kurtulmak amacıyla bir tür koordinasyon yapısı kurmaya çalıştı. Buna göre A müdürü, X ve Y’nin koordinasyonunda görev yapacak. B müdürü ise X, Y ve Z koordinasyonunda çalışacaktı. Anlaşılacağı üzere A ve B’den yönetim pek memnun değildi, X ve Y gelecek vaat ediyordu.

Konuya ilişkin bir toplantı öncesi duyuru asıldı ve toplantı yapıldı. Duyuruda adam yetiştirmekten vs bahsediliyordu. Toplantı sırasında B, “yetiştireceğim adam benim altımda çalışmalı, böyle olmaz” diyerek istifa etti. A ise lisan bilen hem de çok iyi eğitimli olmasına rağmen, gerçekte çalışırmış gibi yaptığından “gak guk” dese de durumu kabullendi.

B’nin yönettiği bölümler X’e yani bana bağlandı ve sorunsuzca çalışma devam etti. Bir süre sonra ben, ayrılıp Çopikas’a gittim. A, saçma yapının altında çalışmaya devam etti, daha sonra yanına onun pozisyonunu doldurabilecek biri getirildi ve şirketten gönderildi.

Çok özetleyerek naklettiğim olaydan yirmi küsur yıl sonra şu dersleri çıkarıyorum:

·        En baştan organizasyon şemasının çok heybetli kurulması hatalıydı. Bu hata kuşkusuz daha büyük/kurumsal şirketlerden gelen yönetim kurulu üyelerinin hatasıydı. O sırada genel müdür yardımcısı olanlardan biri daha müdür olamayacak kapasitede idi ve tabir yerinde ise müdür olmadan genel müdür yardımcısı olmuştu. Müdür pozisyonunda bırakılsa yetiştikten sonra altına müdürler alınsa daha olumlu sonuç olabilirdi.

·        İkinci hata yönetimin dolambaçlı yollara başvurmasıydı. Performansını beğenmediği müdürlere doğrudan, açıkça geri bildirim verse belki insanlar kendiliklerinden ayrılacaklardı. Öte yandan performansı kötü olduğu halde kadroda tutulan kişiler, zamanla düşük performanslarını standartmış gibi kabul ediyor ve etraflarına bu şekilde örnek oluyorlar. Bu yöneticilerin daha erken yaşlarda başka iş bulma şansı varken bu durumda ellerinden alınmış oluyor. Yukarıdaki A’da böyle oldu. Ellili yaşlarının başlarında işsiz kaldıktan sonra başka iş bulmadı, büyük ihtimalle aramadı da.

·        Yönetim uygulama/yöntem hatası da yapmıştı. Duyuru ve toplantıdan birkaç gün önce ilgili kişilerle tek tek konuşulsa, toplantı sırasında istifa olayı yaşanmazdı.

·        Murahhas aza çok baskın bir kişiydi. Genel müdüre oynama alanı bırakmaz, çok müdahale eder, genel müdür de astlarıyla ekip olmaya çalışmazdı.

Buraya kadar yazdıklarımdan ilaveten şu sonuçları çıkarmak da mümkündür:

·        Organizasyon yapısı kendi başına çok önemli. Kurumun hantallaşmasına ve insan kaybetmesine neden olabilir.

·        Yöneticilerin yetkinleri bilinmeli. Yetkin olmayanlara unvan verilmemeli.

·        Üst, astının çalışma/hareket alanına saygı duymalı. Gereksiz müdahalelerden kaçınmalı.

·        Yönetim yukarıdan aşağıya geri bildirim verme kültürüne sahip olmalı.

·        Uygulama, insanların hassasiyetlerine dikkat etme, kırmadan/dökmeden bu türlü değişiklikleri yapmak da herhalde üst yönetimin (örnekte murahhas aza ile genel müdür) becerileri arasında olmalıdır.

 

Daha iyi bir çözüm şöyle olabilirdi

A ve B’nin bağlı olduğu genel müdür yardımcıları birikmiş izinlerini kullanmak üzere tatile gönderilse, yetiştirilecek kişilere onların sorumlulukları delege edilse; hem yetişme periyodu sorunsuz olabilir hem de diğerlerinin X ve Y’yi daha kolay kabul etmesi sağlanabilirdi.