2016’nın
sonlarından itibaren başlayan kağıt fiyatı artışları devam ediyor. Çin’deki
hava kirliliği, kağıt fabrikalarının kapanması, ülkemizin Çin’e kağıt ihraç
etmesi, şeklinde başlayan rüzgar yaz ayları ile birlikte durulacak derken sürüp
gidiyor.
Gelen
bilgiler, şimdilerde Çinlilerin yüksek kaliteli hurda kağıda taleplerini
arttırdığı yönündedir. Bu ise ithalat yaptıkları yerlerde (mesela Avrupa) hurda
fiyatını tetiklemektedir. Pazarda kalan düşük kaliteli hurda, kağıt
fabrikasının üretim maliyetini arttırdığından, kağıt fiyatının artmasına yol
açmaktadır.
Ayrıca
AB ve ABD’de işlerin iyi olması kağıt talebini arttırmaktadır. (Bir parantez
açarak, vurgulamak gereğini duyuyorum: Batı ülkelerindeki yarım puan
civarındaki GSMH büyümesi ambalaja dolayısıyla kağıda olan talebi anormal
canlandırırken; ülkemizin ilk çeyrekte 5% büyümesi satılan toplam oluklu
mukavva miktarını arttırmak bir yana geçen seneye göre azalmıştır.)
Ülkemizde
ise oluklu mukavva kağıdı ihracatı geçen yıla göre artmaya devam etmektedir. Yani
içeride satılmayan kağıt dışarı gitmektedir. İlk 5 ayın verilerine göre, yılın
ilk 3 ayında ihracat geçen yıla göre sıçrama yapmış, Mayıs’ta 17 bin tona kadar
düşmüştür.
Pazarın
düşük gramajlı kağıda yönelmesinden dolayı eski kağıt makineleri alçıpan
kağıdı, miğfer boru kağıdı,… gibi farklı ürünlere dönmeye çalışmaktadır. Netice
itibarıyla iç piyasaya sunulan oluklu mukavva kağıdı geçen yılkine kıyasla daha
az kalmaktadır.
Hurda
Kağıt Miktarı Azalıyor Gibidir
Öte
yandan hurda kağıt toplama miktarında belirgin bir azalma gözlenmektedir.
Aşağıdaki grafik İzmir içindeki 6 AVM, süpermarket ve zincir ana deposundan
çıkan atık ambalaj miktarını göstermektedir.
Toplanabilen
atık miktarı Haziran 2015’de ciddi şekilde düşmüş ve tekrar aynı seviyelere
gelememiştir. 2016 çok dalgalıdır ve darbe girişimi hurda miktarını da
azaltmıştır. 2017’de ortalama miktar 2016’dan iyidir. Bu yılın en iyi zamanı
Mart iken, Nisan-Haziran döneminde miktar azalmaya devam etmektedir.
Özetle,
son aylarda her ay bir öncekinden daha az hurda çıkmıştır. Miktar azlığı hurda
fiyatını yükseltmektedir.
Kağıt
ve Hurda Kağıt Fiyat Artışları
Kağıt
fabrikasının en önemli girdisi de hurda kağıt olduğundan maliyetler
artmaktadır. Aşağıdaki grafik, kağıt fiyatı ile hurda fiyatındaki artışların
son 2,5 yılda nasıl değiştiğini göstermektedir. Grafik, hurda ve kağıdın 2015
yılı Ocak ayındaki fiyatlarını 100 kabul edilerek, sonraki aylarda ne kadar
değiştiğini görmek üzere hazırlanmıştır. Şubat 2015’de Ocak’a göre kağıt fiyatı
fazla değişmeden kalmışken hurda fiyatı 5% kadar düşmüştür. Hurda fiyatındaki
düşme, Haziran 2015’de dip yapmıştır.
Turuncu
renkli hurda fiyat artışı grafiğinin 2017 başına kadar belirgin özelliği, kağıt
fiyatından daha az artmasıdır. (Şubat 2016 istisnadır.) Ancak 2017’de eğri
karakteristiğini değiştirmiş ve kağıt fiyatından daha fazla artmaya
başlamıştır.
Kağıt
fiyatı çok ciddi artış göstermesine rağmen, hurda fiyat artışını yenebilmiş
değildir. Kağıt fabrikasının, hurdadaki artışı fiyatlarına yansıtmasına
rağmen bu sene 2015 ve 2016’daki kadar başarılı olmadığı söylenebilir.
Diğer
Endeksler Ne Söylüyor?
Omüd’ün
yayınladığı ve TÜİK’in hazırladığı “kağıt hamuru, kağıt-mukavva” endeksindeki
yıllık (Temmuz / 2016 – Haziran / 2017) artış 49%’dur. Yukarıdaki grafiğe göre,
aynı dönemdeki kağıt fiyatı artışı 50% ve hurda kağıt fiyatı artışı 63%’dür.
Yine aynı dönemdeki ülkemizin en büyük kağıt üreticisinin fiyat listelerindeki
artış 71%’dir. Açıkladığım yüzdelerden ben, Tüik hesabının biraz eksik kaldığını,
hurdadaki artışı pek dikkate almadığını anlıyorum.
Oluklu
fabrikaları, hammadde fiyat artışlarını müşteriye izah etmekte zorlanmıştır.
Tüik’in yayınladığı endeks yetersiz oluşturulduğundan, dolaylı olarak oluklu
fabrikalarının aleyhine çalışmıştır.
Beklentiler
Kağıttaki
hareketi zamanında idrak edemeyen bazı fabrikaların hammadde stokları zamansız
erimiş ve maliyetleri anormal derecede yükselmiştir. Bugünlerde eksilen
stokları şişirmek amacıyla fazladan kağıt talebinin oluşmuş olması mümkündür. Ayrıca
oluklu mukavva sektöründe işlerin Eylül ile çok artacağı beklentisi dile
getirilmektedir. Beklentiler dahi kendi başına kağıt talebi yaratıyor olabilir.
Ambalaj üreticilerinin böyle durumlarda nasıl etkilendiği konusunda, kağıt fiyatları nasıl oluşuyor
başlıklı yazıma bakılabilir.
Esas
Problem
Ancak
esas konu kağıt değil, hurda kağıttır. Hurda kağıdın çöpe gitmeden kaynağında
yani evde ayrıştırılması, atık şirketinin hurda kağıdı ücretsiz alması, her
türlü toplamanın (sokaklar dahil) teşvik edilmesi, belediyelerin atık toplama
anlaşmalarına sadık kalması ve geri dönüşüm şirketini yolunacak kaz gibi görmesi,
hurda ticaretinin yönetmeliklerle engellenmesi,…gibi temel konular
düzeltilmeden hurda kağıt miktarı ciddi boyutta artmaz. Talebi çok, miktarı
yetersiz olan şeyin fiyatı artar. Kağıttaki sıkışıklık ne zaman biter konusunda
ise hurda, kağıt ve oluklu mukavva sektörleri miktar dengeleri üzerine başlıklı yazımın okunmasını öneriyorum.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder