Dünyadan Kağıt/Oluklu Sektörü Manzaraları

Geçen ay Çorum’da eskiden Hayat Kağıt’ta yönetici olan biriyle tanışıp-kağıt sektörü muhabbeti yaptım. Bana özetle “Kağıt sektörü 2-3 sene iyi gelen iki-üç sene ise kötü olur. Şimdiki sıkıntının 2024’de olmazsa 2025’de normale döner.” Dedi. Bahsettiği çok eski bir kabule dayanıyor bana göre eskiden doğru idiyse bile artık geçerli değil.

Pandemi ortamında, pandemi sanki aynı hızla devam edecekmiş gibi yatırım kararları alındı ve makineler sipariş edildi. Şimdi bunlar devreye girmeye başladı ve pandeminin getirdiği aşırı kağıt esaslı ambalaj talebi bitti. Aynı anda hem kapasitenin arttığı hem de talebin azaldığı hem de tüketicilerin harcanabilir gelirlerinin enflasyon nedeniyle azaldığı çok özel bir duruma şahitlik ediyoruz.

Bizde belki biraz yatırım kararlarının ölçüsü kaçtı ama dünyada da farklı değil. Bu yazıda, arz fazla-talep düşük durumunda çeşitli ülkelerde ne yapıldığını; Nisan ve Mayıs aylarında yayınlanan yazılardan yorumlamaya çalışacağım.

Avrupa

Stora Enso ve Metsa Board karlılıklarında azalma uyarısı yapmış. (1) Stora Enso, ilk çeyrekteki karlılığına göre 2023 yıl sonu kar beklentisinin %15-50 azaldığını, 2022’ye göre ise %50 azalacağını açıklamış. Şirket “özellikle kahverengi kağıt ile kutu piyasası olmak üzere Avrupa ambalaj pazarı kötüleşiyor, karton pazarı da dahil” demiş. Metsa Board ise “inşaat izinleri ve yeni ev inşaatlarının azalmasının yanında global selüloz piyasası da kötüye gidiyor” demiş.

Talep ve fiyatın aynı anda düşerken; Stora’nın enerji, ağaç/tomruk ve kimyasal madde maliyetlerinin artmasıyla limon gibi sıkıldığı anlatılmış.

Metsa Board, Finlandiya’da geçici işten çıkarma pazarlıklarına başlamış. (2) Bu senenin sonuna kadar uzanacak ve toplamda 90 günü geçmeyecek az çalıştırma pazarlığı Finlandiya’daki 1.100 çalışanı kapsıyormuş. Şirket bu şekilde daha az mal üretip-satmaya hazırlıklı olacakmış.

Leipa, “kısa çalışma yasası” uyarınca Schwedt iş yerlerinde çalışma sürelerini azaltacakmış. (3) Bu sayede Leipa, liner kağıtları ile kuşeli kağıtların düşük talebine uyum sağlamayı amaçlıyormuş. Şirketin Schwedt’te kuzeyde 450 bin ton liner ile güneyde 250 bin ton liner ile 530 bin ton kuşeli kağıt üreten iki fabrikası varmış.

Alman kağıt endüstrisi, hükümetin elektrik ödeme planını bekliyormuş. (4) Federal Ekonomi Bakanı, ülkenin enerji yoğun sektörlerinin rekabetçi kalması için elektrik giderlerini ödemek üzere bir plan açıklamış. 2030 yılına kadar uygulanacak plana göre, üst limiti 0,06 Euro/KWh olmak üzere yoğun enerji kullanan şirketlerin elektrik giderlerinin %80’i federal hükümet tarafından ödenecekmiş. Hükümete bu desteği faturası 25-30 milyar Euro olacakmış.

Sektör böyle desteklenir, bravo Almanya!

Avusturya kağıt endüstrisi, ülkesine elektrik faturamızı kompanse edin demiş. (5) Austropapier (Avusturya Kağıt Derneği) “Almanya 2030’a kadar elektrik desteği veriyor, biz bir yıldır destek verilip-verilmemesini tartışıyoruz” şeklinde hükümete giydirmiş. Dernek 8 bin kişiye istihdam sağladığını da belirtmiş.

Amerika

Kuzey Amerikadaki üçüncü en büyük kahverengi kağıt üreticisi, PCA’nın (Packaging Corporation of America) kutu satışları (yani sevkiyatları) bu senenin ilk çeyreğinde yaklaşık %13 düşmüş. (6) Bu azalma 2008 finansal krizinden bu yana en büyük düşüş imiş.

Yazıya göre, oluklu mukavva kutu talebi muhteşem bir ekonomik durum göstergesi imiş. Kamyon/gemi yüklemeleri ile birlikte bakıldığında mal talebinin en iyi yorumlanmasını sağlarmış. Kutu talebi, pandemi döneminde hükümetin destekleri/harcamaları ile çok hızlı biçimde tarihsel olarak en yüksek seviyeye çıkmış.

Yukarıdaki grafik, PCA’nın çeyrek dönemlerde kutu satışlarının yüzde kaç artıp-azaldığını gösteriyor. Bizim sektörümüzde de benzeri bir trend olduğunu düşündüğüm için burada yer verdim.

PCA ve IP ilk çeyrek oluklu mukavva satışlarında büyük düşüşler bildirmişler. (7) İlk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre oluklu mukavva satışları PCA’nın %12,7 ve IP’nin %8,5 azalmış. Bu ikilinin satış hacmi dikkate alındığında Amerikan oluklu mukavva tüketimi üst üste on aydır düşüyormuş. Satışlardaki düşme ise tedarik zincirinin stok azaltması, talepte azalma ile yüksek faiz oranı ve yüksek enflasyondan dolayı Amerikan ekonomisinin daralması gibi nedenlere bağlanıyor.

Kağıt şirketleri ürettikleri kağıt esaslı ambalajlara talebin düşük olduğunu, karlılıklarının azaldığını ve üretimi azalmak zorunda kaldıklarını bildiriyormuş. (8) Ekonomik nedenlerle ilk çeyrekte uzun duruşlar yapan IP’nin 1Ç finansal sunumunda; “nihai tüketiciler zaruri olmayan harcamaları kesti ve çok daha fiyat odaklı hale geldi. Bu arada üreticiler ve perakendeciler stoklarını azaltıyorlar. Sonuçta oluklu mukavva ambalaj fiyatları düşüyor ve üretimi azalıyor” denilmiş. Son üç çeyrekte talep azlığından kapasite kesintisi (2023 1Ç, 2022 4Ç, 2022 3Ç sırasıyla) 421, 532 ve 398 bin ton olurken; daha önceki 6 çeyrekte hiç kapasite kesintisi yaşanmamış. Diğer büyük oyuncu WestRock ise ilk çeyrekte kapasitesi olduğu halde 265 bin ton eksik üretim yaptığını bildirmiş.

Buna karşılık yazının son bölümünde devreye yeni girmiş veya yakın zamanda girecek dört makinenin 1,5 milyon tondan fazla oluklu mukavva kağıdı üreteceğinden bahsediliyor. Birkaç kapanacak küçük kapasiteli makineden bahsedilmiş ama Amerika’daki kapasite fazlalığı henüz netleşmiş değil. Sıkıntıları daha da artacak.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, Kuzey Amerikalı kağıt/orman şirketlerinin karları %4,2’ye düşmüş. (9) (Vergiden sonraki, net kar marjından bahsediliyor.) 2010, 2011 ve 2012 yıllarının ilk çeyreklerinde de benzeri düşük karlılıklar görülmüş. O zamanki kar marjları %1,7 , %4 ve %3,5 şeklinde imiş.

Pandeminin göbeğinde kağıt ve orman ürünleri sektörü %14’e yaklaşan net kar marjı ile karlılık zirvesi yapmış. Grafiğe giren şirketlerden bazılarının satılan malın maliyeti (bizdeki ile aynı gibi) ise IP’de %85,8 ve PCA’de %78,2 olmuş. Doğal olarak zarar eden yani satılan malın maliyeti yüzdesi %100’den fazla olanlar da var.

Çin

Nine Dragons ve Jintian Paper, Çin’deki fabrikaları için Mayıs duruş planı açıklamış. (10) Beş günlük işçi bayramıyla birleştirerek; oluklu mukavva kağıdı ve karton fabrikalarında yalnızca bu ay geçerli 154 bin tonluk kapasite kesintisi duyurulmuş. Adı geçenlerden başka şirketlerin de duruşları dikkate alındığında Şubat-Mayıs döneminde toplam kapasite kesintisi bir milyon tonu aşmış.

Çin Kağıt Birliğine (CPA) göre ülkenin kağıt-karton tüketimi 2022’de azalmasına rağmen üretim miktarı artmış. (11) CPA yıllık raporuna göre, Çin’in kağıt-karton üretimi %2,64 artışla 2022’de 124,25 milyon tona çıkmış. Kağıt-karton sektörü geçen yıl zayıf talep, artan üretim maliyetleri ve Covid-19’la mücadele etmiş.

Ankete cevap veren 2.561 kağıt-karton şirketinden 770’i zarar ettiğini bildirmiş. Önceki yıla göre kar miktarında azalma %37,54 olmuş ve sektörün karı 4,8 milyar USD şeklinde hesaplanmış. Çin’in hesaplanan kağıt-karton tüketimi 2022’de 124,03 milyon tonla 2021’e göre %1,94 azalma kaydetmiş.

Hindistan

Gujarat ve Maharahtra eyaletlerindeki 70-80 tane kraft kağıdı (kraft liner ile karıştırılmasın, sargılık, torba, gıda amaçlı kullanılan düşük gramajlı kraft kağıtları) fabrikasının ayda 6-8 gün durması planlanmış. (12) Talepteki keskin düşüş nedeniyle aylardır duran ve bazıları satılık olan kağıt fabrikaları varmış. Fazla üretimi engellemek amacıyla, Gujarat Kağıt Fabrikaları Derneği konuya el atmış ve fabrikaları düzenli olarak durdurmayı planlamış. Geçen ay dört gün duruş planlanmış ama plana uymayanlar olmuş. Dernek başkanı fabrikaların %50 kapasiteyle çalıştığını, Çin’e ihracat yapamadıklarını çünkü büyük Çinli oyuncuların Vietnam, Endonezya ve Malezya’da devasa makineler kurduklarından yakınmış. Fabrikalara “bırakın kraft kağıdı üretmeyi, bunun yerine Kappaboard, hijyenik kağıt rulosu kağıdı, hurda esaslı yazı kağıdı gibi şeylere dönün” diyen dernek, pandemi döneminde plansız-hesapsız yatırım yapıldığından yakınmış.

Bizdeki rekabet hukukuna göre tamamen suç olan bir yaklaşım. Yazıda ortalama ve başa baş fiyatlara kadar detay mevcut.

Pandemi döneminde fabrika sayısını üçe katlamak da iyi bir saçmalık örneği olmuş. Plansızlığın şahı olsa gerek.

Başka ülkeler

Kağıt piyasasında önemli olan Japonya ve Brezilya gibi başka ülkelerden de yukarıdakilere benzer hikayeler mevcut. Yazıyı gereksiz yere uzatmamak için vermiyorum.

Sonuç

Pandemide evden çıkılmasını istemeyen ülkeler, insanların cebine para koydu. İnsanlar bu paraları hızla harcadı.

Hijyen ihtiyacı, ilave ambalaj ve kağıt ihtiyacı yarattı. Hijyen ihtiyacı kalkınca, “tekrar kullanırsak” daha ucuz/sürdürebilir olur düşüncesi öne çıktı.

Pandemi bitince, para verme dönemi de bitti. Üstüne enflasyon nedeniyle insanların elindeki paranın alım gücü azaldı.

Şimdi kapasitenin fazla ve artmaya devam ettiği, buna karşılık talebin az ve biraz daha azalacağı dönemdeyiz.

Kağıt talebini hızla arttıracak yeni bir gelişme olmazsa, kapasitelerin dolması yıllar alacak.

Kaynaklar

1-Yet more signs of deterioration in European pulp and Paper industry. www.containerboard.com 21 Nisan 2023

2-Metsa Board starts change negotiations on possible temporary layoffs in Finland. www.risiinfo.com 17 Mayıs 2023

3-Leipa cutting production, employee hours at Schwedt coated mechanical, board mills in Germany. www.risiinfo.com 10 Mayıs 2023

4-German Paper industry welcomes government plans to cap electricity prices. www.risiinfo.com  17 Mayıs 2023

5-Austrian Paper industry calls for decision on electricity prise compensation. www.risiinfo.com  17 Mayıs 2023

6-Box shipment trends their worst since depths of Great Financial Crisis. www.containerboard.com  27 Nisan 2023

7-PCA and IP report majör corrugated box shipment declines in 1Q. www.risiinfo.com 27 Nisan 2023

8-North American Paper mills discuss demand, OCC pricing. www.resource-recycling.com 16 Mayıs 2023

9-North American industry profit margin at 4,2% in 1Q, its lowest since 1Q 2012; revenue drops 8,3%. www.risiinfo.com 19 Mayıs 2023

10-Nine Dragons and Jintian Paper plan more downtime in China, cutting 154.000 tons of board output by early May. www.risiinfo.com 27 Nisan 2023

11-CPA: China’s P&B production up in 2022 while consumption down. www.risiinfo.com 18 Mayıs 2023

12-Western India: Kraft Paper Mills must shutdown 6 to 8 days each month until the end of 2023 to minimise the impact of overproduction… www.thepulpandpapertimes.com 16 Mayıs 2023