Çeşitli kaynaklarda (bana göre çoğu reklam amaçlı) yapılan haber ve paylaşımlarda taş kâğıt üretimine girileceği, ormanların kurtulacağı, memleketin taşının kâğıt olacağı, anlatılıyor. Haberlerde bahsedilen Özbekistan’daki tesisi geçen yıl gezmiştim. Bildiğimden farklı bir şey var mı diye Google’a baktım. İncelediğim sitelerin bir kısmı (Google sayfalar dolusu kaynak listeliyor) kaynaklar bölümünde bulunuyor.
Taş Kâğıt Nedir?
Biyo-plastik kâğıt, mineral kâğıt veya zengin mineral kâğıt
olarak da adlandırılan taş kâğıt ürünleri, yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE)
tabakası ile bağlanmış kalsiyum karbonattan üretilen güçlü ve dayanıklı kâğıt
benzeri malzemelerdir. Selüloz bazlı kağıtla aynı uygulamaların çoğunda
kullanılırlar.
Özellikleri
Taş kâğıdın yoğunluk aralığı 1.0-1.6g/cm3 olup, bu normal
kâğıda eşit veya biraz daha yüksektir ve bir şekilde haşlanmış yumurtanın dış
zarına benzer bir dokuya sahiptir.
Selüloz liflerinden yapılmadığı için taş kâğıdı, çoğu
geleneksel üründen daha pürüzsüz bir yüzeye sahip olabilir ve ek kaplama veya
laminasyon ihtiyacını ortadan kaldırır. Kalsiyum karbonat taş ocaklarından
çıkarılır veya kireçtaşından çökeltilir. Taş kâğıt üretiminde asit, ağartıcı
veya optik parlatıcı kullanılmaz. Yeni taş kâğıda geri dönüştürülebilir, ancak yalnızca
özel kentsel tesislerde ayrı olarak geri dönüştürülebilirse (yani mevcut
kullanılmış kağıtlardan ayrı toplanmalı ve geri dönüştürülmeli.) Taş kâğıt
ürünleri, mürekkep püskürtmeli veya katı
mürekkepli yazıcılarla (örneğin ofset, tipo, gravür, fleksografik) uyumludur,
ancak çok yüksek sıcaklıktaki lazer yazıcılara iyi yanıt vermez.
Sürdürülebilirlik
Avrupa'da kitap basımı gibi uygulamalar için taş kâğıt ve
geleneksel kâğıt arasında karşılaştırmalar yapılmıştır. Taş kâğıt, Avrupa'da
kaplamalı ve kaplamasız grafik baskı işlerinin yerini alırsa, mevcut Avrupa
tüketimine kıyasla (%100 selüloz esaslı kâğıda göre) CO₂ emisyonlarını %25 ila
%62, su tüketimini %89 ila %99,2 ve ağaç kullanımını %100 azaltabilir. Taş
kâğıdın geri dönüştürülmüş kâğıda göre çevresel faydaları çok daha az
önemlidir.
Yukarıdaki üç paragrafı ilk sıradaki Wikipedia’dan tercüme
ettim. Anladığım kadarıyla, taş kâğıt esasen ve yalnızca defter, kitap, dergi
gibi işlerde kullanılabilir. Ambalaj olarak yalnızca alışveriş torbası
olabileceğinden bahseden kaynaklar var ama üretene rastlamadım.
Bana göre en büyük sorun: Geri dönüştürememe
İkinci paragrafta yazdığı gibi, taş kâğıdın geri
dönüştürülmesi için diğer kağıtlardan ayrı toplanması (selüloz esaslı olanlarla
karışmaması) gereklidir. Ülkemiz dahil pek çok batı ülkesinde de halen içi
plastik kaplı kâğıt bardaklar da tetrapak tabir edilen 2-3 katlı kompozit
içecek ambalajları da ayrı şekilde toplanmadığından; taş kâğıt hurda esaslı kâğıt
üreticilerinin başına bir bela olmaya adaydır.
Okunmuş dergi/kitap gibi kağıtlar, hijyenik kâğıt üreten,
ofsete yönelik karton üreten veya yumurta viyolü üreten fabrikaların tercih
ettiği malzemelerdir. Bu fabrikalar, alacakları hammaddenin içinde taş kâğıt
olduğunu bilmeyeceklerinden; makine ve ekipmanlarında büyük hasarlar
görebilecektir.
Toplama ayırma tesisleri, taş kâğıt getiren kaynaklardan
alım yapmayacak; taş kâğıt esaslı malzemeler toplanmayacak ve çöpe gidecektir.
Yani çıkan çöp miktarı artarken, istenmeyen malzemenin yanında bir kısım
faydalı elyaf da çöpe gidecektir.
Ekonomisine dikkat
Kaynaklarda vermiyorum ama biri Adana’da diğer Karadeniz Bölgesi’ndeki kalkınma ajanslarınca hazırlanmış taş kâğıt yatırım fizibilitelerine rastladım. Gördüğüm raporların içlerinde bir şey yoktu, kulaktan dolma saçmalıklar yazılmıştı. Ayrıca verilen üretim, kapasite, satış rakamları tam anlamıyla uçmuştu. Raporlardan birinde, taş kâğıdın oluklu mukavva kutu ve levha üretiminde de kullanılacağı gibi mesnetsiz ifadeler vardı.
Biz çok zengin bir ülke değiliz. Kaynaklarımızın saçma projelerde israf olmamasına dikkat etmeliyiz. Yatırım projelerini hazırlayan uzmanlardan, teşvik edilecek projelerin seçimine kadar itinalı davranmak gereklidir.
Sonuç
Bana göre taş kâğıt, devlet teşviki/desteği alıp-basına
demeç/fotoğraf vermek için güzel bir numaradır. Ülkemize katkısı olacağına inanmıyorum.
Dahası selüloz esaslı kağıtların toplanması ve geri dönüşümünü baltalayacaktır.
Kaynaklar
https://en.wikipedia.org/wiki/Stone_paper
https://www.karststonepaper.com/bookmark/stone-paper-101/
https://stone-paper.nl/recycling
https://www.rockpapersz.com/page/recycle-ways-of-stone-paper
Taş Kâğıda Benim Gibi Endişe ile Bakan Yazılar
https://www.popularmechanics.com/science/environment/a29995514/stone-paper-environmental-impact/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder